ABD’de, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın (MbS) onayıyla işlendiğine ait istihbarat raporunun yayımlanmasının yankıları sürüyor. Raporun akabinde en kritik bahis, Suudi Veliaht Prens’in olayla ilgili sorumluluğu olduğunun açıklanmasına karşın, kendisine yönelik yaptırım kararı alınmaması oldu. Başta ABD siyaseti ve basını olmak üzere, dünyadan Washington idaresine, Prens’e yaptırım davetleri geldi.
‘HESAP SORMALIYIZ’
Temsilciler Meclisi Lideri Demokrat Nancy Pelosi, “ABD hükümeti, Suudi Arabistan ile bağlantılarını yine gözden geçirmeli ve tekrar ölçeklendirmelidir” dedi. Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Lideri Demokrat Adam Schiff, “Suudi Veliaht Prensi’nin ellerinde kan var. Amerika’da yaşayan bir gazetecinin kanı. Bunun hesabını sormalıyız” açıklamasını yaptı. BM Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard da, Suudi Veliaht Prens’e yaptırım uygulanması için ABD’ye davet yaptı.
‘BIDEN, KATİLİN GİTMESİNE MÜSAADE VERDİ’
New York Times muharrirlerinden Nicholas Kristof, “Başkan Biden, Suudi katilin gitmesine müsaade verdi” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Kaşıkçı’nın arkadaşı olduğunu belirten Kristof, yazısında “Veliaht Prens arkadaşımı katletti ve biz bunun için hiçbir şey yapmadık” sözlerine yer verdi.
CNN, “Biden, üst seviye Suudi isimleri cezalandıracağına dair kelam vermiş olmasına karşın, Veliaht Prens’e ceza vermedi” başlığını attı.
Kaşıkçı’nın da müellifi olduğu Washington Post gazetesinin yayın heyeti ise Biden’ın kelam konusu kararının akabinde bir yazı kaleme aldı. “MbS cinayetin faili, Biden ona geçit vermemeli” başlıklı yazıda, Biden’a bu bahiste adım atma daveti yapıldı.
Neden ceza verilmedi
Joe Biden idaresinin, Suudi Arabistan’ın fiili başkanı olan Veliaht Prens hakkında yaptırım kararı açıklamamasına ait birçok teori ortaya atıldı.
Bunlardan en çok kabul göreni ise, İran’a ve Ortadoğu’da terörle gayrete karşı ABD’nin bölgedeki en değerli müttefikini kaybetmek istememesi.
Reuters haber ajansına konuşan ve kimliği açıklanmayan üst seviye ABD’li yetkili, “Yaptırım kararları, Veliaht Prens ile çalışma ilgisini korumak üzerine tasarlanmış üzere görünüyor. Maksat bağları koparmak değil ayarları yenilemek” değerlendirmesinde bulundu. Tıpkı haberde, Biden’ın önlemli içgüdüleriyle hareket ettiği belirtildi.
YAPTIRIM NE OLABİLİR
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a getirilebilecek yaptırımlar ortasında, ABD’de hakkında ceza davası açılması ve ABD’ye girişinin yasaklanması, vize kısıtlamaları, ABD’deki mal varlığına el konulması üzere hususlar sayılıyor. Fakat Joe Biden idaresi bu tıp bir adım atmamayı yeğledi.
‘İLİŞKİLER DEĞİŞECEK’
İstihbarat raporunun akabinde yayınlanan 76 kişilik “Kaşıkçı yaptırımı” listesinde Prens’in yer almamasına yönelik tenkitlerin akabinde ABD Lideri Joe Biden dün yeni bir açıklama yaptı. Ülkesindeki Univision kanalına röportaj veren Biden, ABD’nin “iki ülke ortasındaki bağlarda değerli değişiklikler açıklayacağını” söyledi. Biden, evvelki gün Suudi Hükümdarı Selman bin Abdülaziz el-Suud’la telefonda konuştuğunu ve ‘’onları insan hakları ihlallerinden sorumlu tutacağını’’ söylediğini aktardı. Biden, ‘‘Dün Kral’la konuştum ve ona açıkça kuralların değiştiğini, bugün ve pazartesi değerli değişiklikleri açıklayacağımızı söyledim” dedi.
TÜRKİYE’NİN BULGULARI CİNAYET RAPORUNDA
ABD istihbaratının soruş Cemal Kaşıkçı’nın 2 Ekim 2018’de Suudi Arabistan’ın İstanbul Büyükelçiliği’nde öldürülmesiyle ilgili istihbarat raporuna Türkiye de takviye verdi.
Cinayet sonrasında Lider Donald Trump periyodunun Merkezi İstihbarat Örgütü’nün (CIA) Lideri Gina Haspel Türkiye’ye gelerek incelemelerde bulunmuştu. Bu ziyaret sırasında Gina Haspel’e cinayet anıyla ilgili elde edilen ses kaydı da dinletilmişti.
Ses kaydında Kaşıkçı’nın öldürülmesi ve testereyle modüllere ayrılmasına dair sesler de yer alıyordu. Haspel, ABD’ye dönüşünde Türkiye gezisiyle ilgili Trump’a da bilgi vermişti. Fakat Trump periyodunda, Suudi Arabistan ile ortanın açılmaması hedefiyle bu istihbarat raporu sümenaltı edilmişti.
Joe Biden idaresinin açıkladığı bu raporda artık Türk istihbaratının baştan beri ortaya koyduğu, bunun planlı bir hareket olduğu ve en üst seviye talimatla gerçekleştirildiğine dair bulgular da yer aldı.
Hürriyet
