Bundan 66 milyon yıl evvel gezegenimize dünya dışı bir cismin çarpması dinozorlar ve sayısız öbür çeşidin felaketiyle sonuçlandı. Bilim insanları ise gezegenimize çarpanın ne olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.
Yıllardır süren araştırmalarda Meksika’nın Yucatan Yarımadası’nın altında bulunan yaklaşık 145 kilometre genişliğindeki Chicxulub kraterinin oluşmasına yol açan bu cismin bir göktaşı olduğu fikrinde yoğunlaşıldı. Lakin ABD’nin Massachusetts eyaletinin Cambridge kentinde bulunan Astrofizik Merkezi’nden bir takım, failin Güneş’e çok yaklaşmış bir buzlu kuyruklu yıldız olabileceğini öne sürdü.
Güneş Sistemi’nin dış bölgelerinden gelen uzun devirli kuyruklu yıldızlar, Güneş’e yaklaştıklarında ağır çekim kuvveti nedeniyle parçalanabiliyorlar. Araştırmacılar, sonuçları geçtiğimiz hafta başı bilim dergisi Scientific Reports’ta yayınlanan çalışmada, bir kuyruklu yıldızın parçalanması sonucu ortaya çıkan modüllerin, Dünya’nın yörüngesine savrulup dinozorları öldüren çarpışmanın kaynağını oluşturmasının tatmin edici bir açıklama olduğunu savundu.
Araştırmanın liderliğini yapan Harvard Üniversitesi astrofizik kısmı öğrencisi Amir Siraj, “Bugüne kadar, Chicxulub kraterinin kökeni kesin yanıtı bulunamamış bir soru” derken, oluşturduğu modelin gerçek büyüklükte, gerçek süratte ve yanlışsız tarafta kâfi sayıda parçacık oluşturabilecek “özel kuyruklu yıldızlar grubunu” incelediğini belirtti.
Siraj’a ve araştırmayı birlikte yürüttüğü Harvard Üniversitesi’nden teorik fizikçi Dr. Avi Loeb’e nazaran, kuyruklu yıldız teorisi, “KT yok oluşu” olarak da bilinen ve Kretase periyodunu sona erdirip Tersiyer periyodunu başlatan felaketle ilgili akıllarda kalan birtakım boşlukları dolduruyor.
Araştırmacılar, Dünya’ya çarpan cismin, Güneş Sistemi’nin yaşını hesaplamak için kullanılan ilkel asteroidlerde bulunan bir gereç olan karbonlu kondritlerden oluştuğuna dair ispatlar ortaya koyuyor.
2006’da Comet Wild 2 ismindeki kuyruklu yıldızdan alınan örneklerde misal dokulara rastlandığını hatırlatan araştırmacılar, bunun kuyruklu yıldızlarda yaygın bir durum olabileceğini, Güney Afrika’daki Vredefort krateri ve Kazakistan’daki Zhamanshin kraterinin de kuyruklu yıldız modüllerinin çarpması sonucu oluşmuş olabileceğini sav ediyor.
Loeb, “Uzun devir kuyruklu yıldızların bu kraterlerin derinliklerinde bulunan materyalden yani karbonlu kondritlerden yapılmış olması, tezimizi destekliyor” dedi.
“KUYRUKLU YILDIZIN MODÜLLERİ İZ BIRAKACAK KADAR BÜYÜK DEĞİL”
Arizona eyaletinin Tucson kentinde bulunan Gezegen Bilimi Enstitüsü’nden Dr. Natalia Artemieva ise kuyruklu yıldızları işaret eden hipotezi reddedenlerden. Artemieva, yapılan çalışmada öngörülen 6,5 kilometre çapındaki kuyruklu yıldız modüllerinin Chicxulub kraterini oluşturmak için çok küçük olduğunu savundu.
New York Times’a konuşan Artemieva, çarpmanın akabinde biriken ve dünyanın farklı yerlerindeki jeolojik katmanlarda görülebilen iridyumun bariz bir halde artışına dikkat çekerek, “Bu modüllerin ölçüleri sırf krater boyutuyla değil, birebir vakitte global iridyum ölçüsüyle da dengeli olmalı” dedi. İridyum yükselmesinin göktaşı çarpması kaynaklı bir durum olduğunu belirten Artemieva, bir kuyruklu yıldız kesiminin ise tıpkı sonucu yaratmayacağını vurguladı.
Öbür yandan Boulder, Colorado’da bulunan Southwest Araştırma Enstitüsü’nde bir gezegen bilimci olan Bill Bottke, Siraj ve Loeb’in araştırmasını kast ederek “Çalışmalarının kendi hipotezlerine alışılmamış birçok tarafı olduğuna inanıyorum” dedi. Bottke, bilhassa kuyruklu yıldızların ne sıklıkta Güneş tarafından parçalandığı ve bu cins olaylardan kaç adet tehlikeli parçacık çıkabileceğine dair öngörülerinin abartılı olduğunu da tabir etti.
KT yok oluşuna sebep olan cismin bir tıp kuyruklu yıldız olduğuna inanmamakla birlikte göktaşı açıklamasının da kesin olmadığını vurgulayan Bottke, “Sebebin bir fuyruklu yıldız olmasını gönülden isteyenler için bir hareket alanı mevcut ancak ben bunu söylemenin nitekim güç olduğunu düşünüyorum” dedi.
KUYRUKLU YILDIZ DİYENLER YALNIZCA SIRAJ VE LOEB DEĞİL
Öteki yandan Darthmouth Koleji’nden Dr. Mukul Sharma ve New Mexico Üniversitesi’nden Dr. Jason Moore da dinozorları öldürenin bir kuyruklu yıldız olabileceği teorisi üzerinde çalışanlardan. Sharma, “Modelleme doğruysa, bu makale bizim 2013’ye ortaya attığımız ‘büyük ve yavaş bir göktaşı değil, küçük ve süratli bir kuyruklu yıldız’ teorisini destekleyen bağımsız deliller sunuyor” dedi.
Moore ise “Bir bilim beşerinin hipotezlerini daima tekrar değerlendirmesi çok değerli derken, kelam konusu makalenin “kamuoyunda kabul gördüğü takdirde, var olan bilgi kaynaklarını ve modelleri bir kuyruklu yıldız çarpması ihtimalini akılda tutarak yine kıymetlendirmek için motivasyon sağlayacağını” belirtti.
Siraj ve Loeb ise, kuyruklu yıldızlardan gelecekte elde edilecek yeni örneklerin, hipotezlerine daha fazla ışık tutacağına inanıyor. Vera C. Rubin Gözlemevi’ndeki gibi gelişmiş teleskoplar da bilim insanlarının kuyruklu yıldız, göktaşı ve Dünya’ya yakın objeleri daha kapsamlı bir biçimde sonlandırmasına yardımcı olacak
Bu gelişmeler, dinozorları yok eden objenin kaynağı hakkındaki teorileri sonlandıracak ve tahminen de insanlığın tıpkı şeyleri bir sefer daha yaşamasına mani olacak. Noktayı Siraj’ın kelamlarıyla koymak gerekirse, “Nihayetinde tabiata ne kadar çok bakarsak, etrafımızdaki dünyayla ilgili temel soruları yanıtlamaya o kadar yaklaşabiliriz. Geçmiş ve tıpkı vakitte gelecek hakkında… Bilimin hoşluğu de burada.”
Hürriyet
