DÜNYA genelinde çip, hammadde tedariki ve pandemi nedeniyle otomotiv bölümünde global bir kriz yaşanıyor. Birçok üretici firma üretimini azaltmak sıkıntıda kaldı, birçok fabrikada çalışma müddetleri azaltıldı ya da büsbütün kapatıldı. Dünya iktisadının yüzde 3’üne tekabül eden otomotiv bölümünde, 2021 yılında 7.7 milyon araçlık bir üretim azalması olacağı ve bunun da kesimde 210 milyar ’luk bir gelir kaybına yol açacağı öngörülüyor. Üretim ve buna bağlı olarak satış sayıları düşen araç firmalarıysa devayı fiyatları yükseltmekte buluyor. Arzdaki düşüşe bağlı olarak ikinci el piyasasında global çapta bir artış gözleniyor.
Pekala kesimi bu noktaya gelmesine neler sebep oldu?

ÇİP DERDİ

Yeni jenerasyon araçların motor ve navigaston sistemlerinde yarı iletken çipler kullanılıyor. Her bir araçta ortalama 100’den fazla çip bulunuyor.

2020 yılında koronavirüs pandemisinin patlak vermesinin akabinde milyonlarca insan kısıtlamalar kapsamında konutlarına kapandı ya da konuttan çalışma sistemine geçti.

Bu durum bilgisayar, oyun konsolu, cep telefonu üzere elektronik aygıtlara olan talepte ağır bir artışa sebep oldu.

Tayvan, Güney Kore ve Çin üzere dev çip üreticisi ülkeler büyüyen talebe gerekli arzı sunamazken, önceliklerini de otomotiv firmaları yerine elektronik firmalarına verdi.

Otomotiv firmalarının çip siparişlerinde tedarik müddeti 21 hafta üzere rekor düzeylere ulaştı.

Danışmanlık firmaları ve bölüm uzmanları, çip tedarikinde yaşanan meselelerin 2022 boyunca devam edeceği görüşünde.
Güç ve iklim krizi

Bilhassa Tayvan’daki çip üretimini ülkeyi saran kuraklık da etkiledi. Üretimde gereksinim duyulan yüksek ölçüdeki suyun teradik edilememesi üreticilerin tam kapasiteyle çalışmasını engelledi. Ülkenin en büyük çip üreticilerinden TSMC, tam kapasiteyle üretim yaparken günlük 156 bin ton suya muhtaçlık duyduklarını açıkladı.

2021 yılı boyunca dünyanın birçok bölgesinde yaşanan dev sel ve iklim felaketleri milyonlarca insanın araçlarında hasar oluşmasına sebep olarak piyasadaki talebi arttırdı.

Güç krizinin metal üretim maliyetlerini arttırması, esasen çip tedarik etmekte zorlanan araba üreticilerinin işini daha kuvvetli hale getirdi.

Otomobillerin koltuğu imalinde kullanılan süngerler ve cam silecekleri ile araçların ön panellerinin kaplamasında kullanılan plastik çeşitleri de artan güç maliyetleri sonrasında bulunması zorlaşan hammaddeler oldu.

Son olarak araçlardaki alüminyum alaşımlarda kullanılan magnezyumun tedarikinde bir kriz patlak verdi. Dünyanın en büyük magnezyum işleyicisi olan Çin, güç krizi nedeniyle 35 magnezyum üretim tesisinin yıl sonuna kadar kapatılmasına karar verdi.

DEVLER ÜRETİMİ DURDURDU

Hammadde ve çip tedarikinde yaşanan sıkıntılara ek olarak lojistik başta olmak üzere birçok yan kalem firmaların üretim maliyetlerini arttırdı.

Deniz nakliyatında 3 bin dolar düzeyinde olan konteyner maliyeti yıl içinde 20 bin dolar düzeylerine ulaştı.

Tüm bu etkenlere bağlı olarak ABD’den Almanya’ya Çin’den Japonya’ya araba üreten ülkelerde badire yaşanmaya başladı.

Üretim ve satış sayıları azalan otomotiv devleri bölgesel ve vadeli olarak fabrikalarındaki üretimi durdurma kararı aldı. Sadece eylül ayında Ford, Toyota, Tesla ve General Motors kimi bölgelerdeki fabrikalarında üretime orta vereceklerini açıkladı.

Hürriyet