MEB’in örgün eğitim istatistikleri ve dataları kullanılarak hazırlanan kitaptaki göstergeler; eğitime erişim göstergeleri, yatırıma dayalı göstergeler ve eğitim performansı göstergeleri olmak üzere üç ana başlıkta toplandı. Bu başlıklarda Türkiye genelinde incelenen değişimler, kitabın sonunda vilayet seviyesinde de değerlendirildi ve 81 vilayette yapılan iyileştirmelerin sonuçları, başka ayrı sunuldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın takdim yazısını da içeren kitap, 2000’li yıllardan bu yana eğitime erişimi yaygınlaştırmak ve eğitim sisteminin performansını artırmak emeliyle atılan adımların sonuçlarını göstermesi açısından bir müracaat kaynağı olacak.
Ulusal Eğitim Bakanı Mahmut Özer, değerlendirmesinde “Bugün gelinen noktada eğitim sisteminin kalitesini artırmak için tüm göstergeleri izlemeye ve gelişim alanlarını tespit etmeye devam ediyoruz. Bu çalışmada, Türkiye’de eğitimin son 20 yıldaki gelişimini somut göstergeler aracılığıyla değerlendirmeyi ve kamuoyu ile paylaşmayı amaçladık. Çalışma, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde Türkiye’de eğitim hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve eğitimin kalitesinin artırılması için 2000’li yıllar sonrasında devasa adımlar atıldığını ve bunların göstergelere nasıl olumlu yansıdığını açık bir biçimde ortaya koymaktadır. Bu çerçevede tüm yurt sathında yeni okullar ve derslikler yapılmış, öğretmen sayımız ise ilköğretimde iki, ortaöğretimde ise üç katına çıkarılmıştır. Üstelik bu iyileştirmeler belli bir eğitim kademesi ile hudutlu kalmamış, okul öncesinden ortaöğretim sonuna kadar tüm eğitim kademelerinde eş vakitli gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda bu kitap çalışmasının eğitimdeki iyileştirmeleri ve gelişim alanlarını kıymetlendirme açısından bir müracaat kaynağı olmasını temenni ediyor, kitabın hazırlanmasında emek veren çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum” dedi.
EĞİTİME ERİŞİM GÖSTERGELERİ
Kitapta eğitime erişim göstergeleri altında, farklı eğitim kademelerinde okullaşma oranlarının yıllar içindeki değişimi incelendi. Bu incelemede kız ve erkek öğrencilerin okullaşma oranlarındaki düzgünleşme de farklı başka gösterildi. Benzeri formda yıllar içinde farklı kademelerde öğretmen, öğrenci, derslik ve okul sayılarındaki değişime dair bilgi verildi. Artan öğretmen ve derslik sayılarıyla birlikte öğretmen başına düşen öğrenci sayılarındaki azalmalar ve yıllar içinde OECD ortalamalarına yaklaşılmasını sağlayan iyileştirmeler değerlendirildi. 2012 yılı prestijiyle uygulanan 4+4+4 eğitim sistemi ile birlikte ortaöğretimin mecburî eğitim kapsamına alınmasının bu eğitim kademesindeki okullaşmaya sağladığı katkı da gösterildi. 2000 yılında yüzde 44 olan ortaöğretim okullaşma oranının yüzde 88’lere çıkışı, bilgiler ışığında belirtildi.
YATIRIMA DAİR GÖSTERGELER
Yatırıma dair göstergeler başlığında, MEB bütçesinin yıllara nazaran değişimi çeşitli ölçütlerle birlikte değerlendirildi. Artan öğrenci sayısı dikkate alınarak öğrenci başına MEB bütçesi ve yatırım bütçelerindeki değişimler gösterildi. Ayrıyeten kitapta burslu öğrenci sayısı ve pansiyonlu okulların kapasitesindeki değerli artışlar detaylarıyla incelendi. Son olarak 2003 yılından bu yana fiyatsız basılarak öğrencilere ulaştırılan kitap sayılarında yaşanan değişime yer verildi.
EĞİTİM PERFORMANSI GÖSTERGELERİ
Eğitim performansına dair göstergelerde ise Türkiye’nin uzun müddettir iştirak gösterdiği Memleketler arası Öğrenci Kıymetlendirme Programı (PISA) ve Milletlerarası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS) kapsamındaki performansı dikkate alındı. Kitapta Türkiye’nin bu çalışmalardaki ortalama puan değişiminin yanı sıra alt yeterlik ve üst yeterlik seviyelerindeki öğrenci oranlarında görülen değişim de ele alındı.
VİLAYET SEVİYESİNDE İNCELEMELER
Kitabın son kısmında ise eğitimdeki iyileştirmeler bu kere vilayetler seviyesinde incelendi. Son yirmi yılda Türkiye geneline yayılan iyileştirmelerin vilayetler seviyesinde nasıl gerçekleştiğine dair detaylı bulgular sunuldu. Vilayetler seviyesinde yapılan incelemede öğrenci, öğretmen ve derslik sayılarındaki değişimle birlikte öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayılarındaki değişim de değerlendirildi. 2000’li yılların başında dikkate alınan göstergeler açısından dezavantajlı pozisyonda bulunan vilayetlerde 2019 yılı prestijiyle yaşanan iyileştirmeler gösterildi. Örneğin 2006 yılında ilköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısı 51 olan İstanbul’da 2019 yılı prestijiyle bu sayının 30’a; yeniden 2006’da Ağrı’da 42 olan öğretmen başına düşen öğrenci sayısının 2019’da 16’ya düştüğü görülmektedir.
Hürriyet
