Tarihi ve klasik taraflarıyla öne çıkan bir marka kent Konya. Bu markanın en değerli modülü da tüm dünyanın tanıyıp sevdiği Mevlana Celaleddin Rumi. Aralık ayı Konya’yı tanımak için iyi bir fırsat. Özü, insan ve Allah sevgisine dayanan Mevlevilik öğretisinin merkezi kabul edilen Konya için 17 Aralık tarihi çok kıymetli. Zira bu tarih, asıl ismi Muhammed Celâleddin olan Mevlana Celaleddin Rumi’nin Şebi Arus, yani ‘düğün gecesi’ olarak nitelendirdiği mevt yıldönümü…
1273’te Konya’da yaratıcısına kavuşan bu büyük şair, hümanist ve fikir insanı bu yıl 748’inci kere anılacak ve insanlığı kucaklayan ideolojisi dünyaya yine duyurulacak. Mevlana’yı anma aktiflikleri her yıl olduğu üzere bu sene de Konya’da 10 güne yayılan maneviyat yüklü etkinliklerle gerçekleştirilecek.
7-17 Aralık tarihleri ortasındaki bu vakit diliminde, onun müsamahasına kulak vermek için Türkiye’nin yanı sıra dünyanın dört bir yanından beşerler Konya’ya akın ediyor.
Merasimlere katılırsanız inanın pek çok güzellikle ayrılacaksınız kentten. ‘Beş Şehir’ isimli kitabında Konya’yı da anlatan usta muharrir Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kelamlarını hatırlayalım: “Tıpkı bozkır üzere kendine mahsus esrarlı bir hoşluğu vardır, Konya’nın.”
Firuze kubbeler kenti
Gönüllerin kenti Konya, firuze kubbeli camileriyle beşere aşkın ve inancın kutsallığını fısıldayan eski bir Anadolu başşehri. Bu kadim kent eski çağlardan kalma bir yerleşim olan Alaeddin Tepesi’nin üzerinde ve etrafında kurulup gelişmiş.
Günümüzdeyse Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin en hoş örneklerini yansıtan mescitleri, medreseleri, türbeleri ve Mevlana Müzesi’yle milyonlarca ziyaretçiyi kendine çekiyor.
‘En yeşil kubbe’ olarak tanınan, firuze çinilerle kaplı Kubbe-i Hadra’nın 16 dilimli süper kubbesinin önünde fotoğraf çektirmek, artık Konya’ya mahsus bir ritüel. Bir vakitler Selçuklu sarayının çiçek bahçesi olan müzenin avlusunda gezinirken mis kokulu güller hala konuklarına Mevlana’nın sevgi dolu fikir dünyasını hissettiriyor…
Kendine has huzur dolu atmosferine tanıklık edebileceğiniz en etkileyici müzelerden biri olan Mevlana Müzesi’nde sessiz olmak artık bilinen bir kural. Pekala, burada neler görebilirsiniz? Derviş mezarlarının yanı sıra tarihi Kur’an-ı Kerimler, el yazmaları, levhalar, sema ayinlerinde kullanılan otantik müzik aletleri, geçmişten kalma derviş giysileri ve tahminen de kıymetlisi Mevlana’nın ferdî eşyası…
Yılda 3 milyona yakın ziyaretçi çeken müzedeki en etkileyici nesnelerden biriyse eski bir nisan tası. “O da ne” dediğinizi duyar üzereyim. Anlatayım: Rivayete nazaran kutsal sayılan nisan yağmurları bu kapta toplanır, dualar okunduktan sonra Mevlana Celaleddin Rumi’nin sarığının ucunun batırıldığı su, ziyarete gelenlere sunulurmuş.
Dergâhta geçireceğiniz huşu dolu dakikalardan sonra civardaki yerleri keşfe çıkabilirsiniz. Mevlana semti olarak anılan müzenin gerisindeki tarihi mahalle, bir yanda türbeleri, minareleri, çeşmeleri; başka yanda taş konakları, antikacıları, sarrafları, aktarları, halıcıları ve otantik kahvehaneleriyle insanı hayaller âlemine sürükleyen mistik atmosfere sahip. Yakın etraftaki sokaklarda sıralanan kâgir konutların birçok restore edilmiş. Başarılı onarımlarıyla dikkat çeken bu meskenlerin değerli bir kısmı turizme hizmet ediyor.
Çizgi, çini, ebru, tezhip…
Butik oteller, restoranlar ve ikramlık eşya dükkânlarının yanında irili ufaklı atölyeler de revaçta. Bu atölyelerde sınır, çini, ebru, tezhip ve Mevlevi müziğine yönelik kurslar düzenleniyor.
Başka yandan, “Bütün ilimlerin aslı, insanın kendisini bilmesidir” diyen Mevlana’nın inancından etkilenerek ömrünün kalan kısmını Konya’da geçirmeye karar veren çok sayıda yabancı yaşıyor kentte. Bunlardan biri de Bostan Çelebi Sokak’taki atölyesinde keçe işleri yapan Buenos Aires’li Silvia Ines Garoselli. Kim bilir, tahminen siz de Konya’da Mevlana âşığı yabancılardan biriyle tanışırsınız…
Konya kent merkezinde görülmeye bedel yer çok. Artık dilerseniz yarım günlük bir çeşitle kentin esaslı kültürel mirasına gerçek bir seyahat yapalım birlikte.
Kent merkezindeki birinci durağımız, Karatay Çini Eserler Müzesi. Alaeddin Tepesi’ndeki 13’üncü yüzyıl tarihli bir medresede hizmet veren müze, kesme taş ve sırlı mermer tuğlanın ahengini yansıtan mimarisi, çinili kubbesi ve güçlü bezemeleriyle Selçuklu sanatının başyapıtlarını barındırıyor.
Buradan Hükümet Konağı’na uzanan cadde üzerinde birbirinden şık mescitler yükseliyor. İplikçi, Şerafettin, Şems-i Tebrizi ve başkaları..
Kentteki bir başka kıymetli Selçuklu şaheseri olan İnce Minareli Medrese, göz kamaştırıcı taç kapısıyla dikkat çekiyor. 1264’te Sultan II. İzzeddin Keykavus’un buyruğuyla inşa edilen yapı, günümüzde müze olarak kullanılıyor. 1956 yılında Taş ve Ahşap Eserler Müzesi olarak hizmete açılan yerde, Selçuklu ve Karamanoğulları Beyliği devrinden kalma kitabeler, rölyefler, geometrik motiflerle bezenmiş kapı ve pencere kanatları, ahşap tavan göbekleri ve sandukalar teşhir ediliyor.
Kelamı açılmışken bahsetmek istediğimiz son bir yer daha var: Sahip Cet Külliyesi… Selçuklu taş işçiliğinin tepe örneklerinden birini teşkil eden bu anıt yer, turkuvaz mavisi çinileriyle ünlü.
‘Mesnevi’ ve başka yapıtları
Mevlana’nın 25 bin 618 beyitlik ‘Mesnevi’sinin dışında ‘Divan-ı Kebir’, ‘Mektubât’, ‘Fihi Mâ Fih’ ve ‘Mecâlis-i Seb’a’ yapıtları de dünyanın dört bir yanında ilgiyle takip ediliyor. Yapıtlarında din, tasavvuf ve toplumsal hayat başta olmak üzere her mevzuda bilgi sahibi olmanın değerine işaret ediyor.
Ateşbaz Veli’nin tanımları
Konya yemeklerini, sufi müziği eşliğinde deneyebilirsiniz. Tavsiyem, Mevlana’nın aşçıbaşısı Ateşbaz Veli’nin tanımlarından esinlenerek hazırladığı Mevlevi sofrasıyla ünlü Somatçı Fihi Ma Fih Restaurant. Mengüç Sokağı’ndaki yerin internet sitesi somatci.com.
Pandemi kurallarını unutmayın
Konya Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü verdiği bilgilere nazaran iştirakçilerin COVID-19 kapsamında alınan tüm kurallara uyması gerekiyor. Etkinlikler öncesi, HES kodu sorgulaması yapılacak. Bu kapsamda 18 yaş üzeri konukların aşı kartı göstermesi yahut azami 48 saat evvel yapılmış negatif sonuçlu PCR testi mecburiliği bulunuyor. Toplumsal uzaklık kurallarına uygun halde hazırlanan oturma tertibiyle aktiflik gerçekleştirilecek. Merasim programıyla ilgili ayrıntılı bilgilere ulaşmak ve sema ayinine bilet almak için konyakultur.gov.tr internet adresini ziyaret edebilirsiniz.
Sema nasıl dönülür?
Konya’ya gidip sema izlememek olmaz. Pekala sema nasıl bir ibadet biçimi? Şöyle: Dervişlerin giydiği tennure denen kıyafet, kefeni; başlarındaki sikkeyse mezar taşını söz eder. Ney taksimiyle sema başlar. Ellerini çapraz biçimde omuzlarına koyan dervişler, bir çiçeğin açılması üzere yavaş yavaş ellerini açar. Sağ el üste, sol el yere bakar. Bu, “Gökten geldik, toprağa gideceğiz” demektir. Baş sağa yatırılır ve dervişler hem kendi eksenleri etrafında hem de pirin ve dervişlerin etrafında vücutlarını müziğin gücüne teslim ederek sessizce dönerler.
Hürriyet
