Ege, Gazi ve Abant İzzet Baysal üniversitelerinden üç öğretim üyesi, Muğla’nın Köyceğiz ilçesindeki Sandras Dağı’nda “Muğla sümbülü” ismini verdikleri yeni bir sümbül çeşidini keşfetti.
Ege Üniversitesinden yapılan açıklamaya nazaran Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım ile meslektaşları Prof. Dr. Hayri Duman ve Doç. Dr. İsmail Eker, Köyceğiz hudutlarında bulunan Sandras Dağı’nda yaptıkları ortak araştırmalar sonucunda yeni bir çeşit olan Muğla sümbülünü (muscari muglaensis) keşfetti.
Doç. Dr. Hasan Yıldırım, yaptığı değerlendirmede Sandras Dağı’nın krom, magnezyum, nikel, kobalt ve demir üzere ağır metal barındıran ve bitki yetişmesi için kuvvetli koşullar oluşturan topraklara sahip olduğunu, buraya ahenk sağlayıp türleşen bitkilerin de çoğunlukla lokal endemik cinsler olduğunu kaydetti.
Sandras Dağı’nda yayılış gösteren 150 civarında endemik tıbbın bulunduğunu, bunların 30’a yakınının dünyada yalnızca bu dağda bulunan “nokta endemiği” bitki tipi olduğunu belirten Yıldırım, hala bu dağdan yeni bitki cinsleri keşfedildiğine işaret etti.
“Muğla sümbülü” ismini verdikleri yeni sümbül cinsinin Sandras Dağı’ndan birinci olarak 2015 yılında Gazi Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Duman tarafından toplandığını aktaran Yıldırım, şu bilgileri verdi:
“2019 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde gerçekleştirilen bir teknik şura toplantısı esnasında Prof. Dr. Hayri Duman ve husus uzmanlarından Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Eker ile birlikte bu bitkiye ait ortak bir çalışmanın temellerini attık. 2020 yılının Haziran ayı başında Sandras Dağı’na düzenlenen saha çalışmasında bitki tekrar toplandı ve üzerine gerçekleştirilen detaylı morfolojik ve taksonomik çalışmalar sonucunda üç araştırıcı tarafından ortak bir sonuçla bilim dünyası için yeni bir cins olduğu sonucuna varıldı. Daha sonra makalesi hazırlanarak Taksonomik Botaniğin kıymetli mecmualarından biri olan Yeni Zelanda kökenli “Phytotaxa” mecmuasında sürece alındı. Makalemiz, bilimsel hakem süreci ve kıymetlendirilmesi sonucunda Aralık 2020’de yayınlanarak bilim dünyasına tanıtıldı.”
“Koruma altına alınmalı”
Sandras Dağı’nın bitkisel çeşitlilik açısından kıymetli bir nokta olmasına karşın alanda çok fazla maden çalışmasının devam ettiğini tabir eden Doç. Dr. Yıldırım, “Bu durum maalesef dünyada yalnızca bu dağda bulunan 30 kadar lokal endemik tıbbın tükenişine neden olacak sonuçlar doğurabilir. Muğla Sümbülü de şimdi keşfedilmişken yok oluşun eşiğinde olabilir. Bu alanın kesinlikle bir müdafaa statüsü altına alınması gerekmektedir.” açıklamasında bulundu.
Doç. Dr. Yıldırım, müşkürüm (Muscari) cinsi sümbüllerden dünyadaki 77 çeşidin 47’sinin Türkiye’de bulunduğunu, 30’unun ise endemik tipler olduğunu da kaydetti.
Hürriyet
