Doktorasını ABD’de de bulunan Kaliforniya Üniversitesi, Los Angelas’ta tamamlayan ve tıpkı üniversitede doktora sonrası araştırmalarda bulunan Dr.Yavuz Nuri Ertaş, TÜBİTAK’ın 2232 Milletlerarası Başkan Araştırmacılar Programı ile Erciyes Teknoloji Transfer Ofisi’nin de uyumu ile Türkiye’ye dönerek çalışmalarına Erciyes Üniversitesi’nde başladı. Doku hasarı yaşayan hastalara direkt bir biçimde sağlıklı hücrelerin tedavi emelli aktarılmasını hedefleyen Ertaş, geliştirdiği biyomürekkep ile yapay organlardaki hücreleri kan damar ağı oluşana kadar gereksinimi olan oksijen kaynağını sağlamayı başardı. Yaptığı çalışmanın Ağustos 2020’de bilimsel alanda çok itibarlı olan Advanced Healthcare Materials isimli akademik mecmuada kapak fotoğrafı olarak yayınlanmaya layık görüldüğünü kaydeden Ertaş, Erciyes Üniversitesi’nde bulunan Nanoteknoloji Araştırma Merkezi’nde çalışmalarına devam ediyor.
Çalışma hakkında bilgiler veren Dr.Yavuz Nuri Ertaş, “Doku hasarı yaşayan hastalara direkt bir biçimde sağlıklı hücrelerin tedavi emelli aktarılması, uzun müddettir tıp ve mühendislik bilim insanlarının gayesi olmuştur. Her ne kadar bu konseptin terapatik potansiyeli yüksek olsa da karşılaşılan teknik zorluklar geliştirilen teknolojilerin klinikte pratik uygulamalara dönüşmesi noktasında pürüz olmuştur. Bu zorluklardan birisi ise implante edilen hücrelerin oksijen muhtaçlığını karşılamaktır. Hücreler, yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek için oksijene muhtaçlık duyarlar ve biyolojik ortamlarda ise bu oksijen kaynağı kan damarları vasıtasıyla sağlanır. Lakin implante edilen hücreler kendi damar ağına sahip olmadıklarından bu kan damar ağı oluşana kadar hücreleri canlı tutabilmek gerekmektedir. Yalnız, kan damar ağının oluşması da günler sürmekte ve bu kademede hücreler kâfi oksijene ulaşamadıklarından ölmektedirler” sözlerini kullandı.
Ertaş, “Biz de bu sorunu çözmek için 3 kıtadan araştırmacılarla bir ortaya gelip sentetik bir teknik geliştirdik. Hücrelerin kan damar ağı oluşana kadar muhtaçlığı olan oksijen kaynağını sağlamayı başardık. Oksijen kaynağını sağlamak için kalsiyum peroksit denilen bir materyal kullandık. Buradaki kritik noktalardan birisi kalsiyum peroksitin ortamdaki su ile tepkiye girip hidrojen peroksit üretmesi ve sonraki evrede ise hidrojen peroksitin oksijene ayrışarak muhtaçlık duyduğumuz oksijeni bize vermesi halindedir. Bu kalsiyum peroksit materyalini jelatin yapısı içine gömdük ve 3D biyoyazıcı ile bu hücrelerle bir arada bastık. Yani bir çeşit biyomürekkep geliştirdik. İçinde canlı hücreler olan bir jelatin yapısı düşünelim. İşte bu jelatin yapısı içinde kalp hücrelerini ve öteki deneyde ise bağ hücrelerini 3D biyoyazıcılar ile ürettik. Ardından bu yapıları çok düşük oksijen ortamlarında beklettik ve canlılıklarını takip ettik. 7 güne kadar hücreleri canlı tutmayı başardık. Bu sonuçlar, oksijenlendirilmiş biyomürekkeplerin günümüz doku mühendisliği ve doku rejenerasyonunda damar oluşum öncesi implante dokulara oksijen sağlanması noktasında efektif bir tahlil olduğunu gösteriyor. Bu çalışmada geliştirdiğimiz oksijen üreten 3D biyo-baskılanmış yapılar, rejeneratif terapilerde ve klinikte uygulama alanı bulma potansiyeline sahip olup yapay organların gerçeğe bir adım daha yaklaşmasının önünü açmıştır” biçiminde konuştu.
Ertaş ayrıyeten, doktora sonrası araştırmacıların da çalışma kapsamında istihdam edileceğini kaydederek, “TÜBİTAK 2232 Programı kapsamında kurduğumuz laboratuvarda doktora sonrası araştırmacılar istihdam edeceğiz. Bu bahiste ilgilenen adayların bize www.ertaslab.com adresinden ulaşmasını öneriyoruz” dedi.
Hürriyet
