Üniversite Konseyi (YÖK), beş ana gösterge ve 45 alt gösterge doğrultusunda, Türkiye’deki 172 üniversitenin 2018 yılı olguları doğrultusunda üniversitelerin umum değerlendirilmesinin yapıldığı ‘Üniversite İzleme ve Kıymetlendirme Raporu 2019’ kamuoyunun erişimine açıldı. Rapora, ‘https://www.yok.gov.tr/universiteler/2018-izleme-ve-degerlendirme-raporlari’ adresinden ulaşılabilecek.
YÖK Yöneticisi Prof. Dr. Yekta Saraç, üniversitelerin faaliyetlerine ait değerlendirmelerin kanıt temelli yapılabilmesi hedefiyle YÖK’te oluşturdukları komitenin üniversite izleme ve kıymetlendirme çalışmasını yürüttüğünü ve bu kapsamda 45 gösterge belirlendiğini anlattı. Saraç, göstergelerin ‘eğitim ve öğretim’, ‘araştırma-geliştirme, girişim ve yayın’, ‘uluslararasılaşma’, ‘bütçe ve finansman’ ile ‘topluma hizmet ve toplumsal sorumluluk’ ana kategorileri altında gruplandığını söyledi. Üniversitelerin bir akademik takvim yılı içerisindeki ilmî ve kurumsal faaliyetlerinin bir sonraki yılın nisan ayından sonra ölçülebildiğine belirten Saraç, şöyle konuştu:
“Bu nedenle her bir üniversitenin 2018 yılı içinde yaptıkları faaliyetlerin sonuç raporu 2019 yılı ahir yayınlandı. Bugün kamuoyuyla paylaştığımız bu rapor, 2018 yılına ilişkin bütün üniversitelerimizin umumî bir değerlendirmesi. Olguların büyük bir kısmı üniversitelerden, kimi göstergelere ait doneler ise çeşitli ulusal ve milletlerarası done kaynaklarından elde edilerek sisteme aktarıldı. Kelam konusu her bir üniversiteye ilişkin İzleme ve Kıymetlendirme Raporları ‘https://www.yok.gov.tr/universiteler/2018-izleme-ve-degerlendirme-raporlari’ adresinde kamuoyunun erişimine açıldı. Raporun, akademi başkanlarına ve okuyucularına üniversitelere ait etraflı bir kıymetlendirme fırsatı sunacağını, üniversite sisteminin iyileştirilmesine yönelik ne çeşit müdahalelerde bulunulabileceğine ve hangi meydanlarda araştırmalar yapılabileceğine ait ipuçları vereceğini kıymetlendiriyor, üniversite sistemimize şeffaflık ve hesap verebilirlik kapsamında çok değerli ekler sunmasını bekliyoruz.
AR-GE, PATENT, ILMÎ YAYIN, KİTAP, AKREDİTASYON, BURS VE ORTAK GIRIŞIM SAYILARI ARTTIRILMALI
Üniversitelerden topluluğun nesnel toplumsal ve ekonomik problemleri konusunda daha fazla Ar-Ge yapmasını, patent ve yararlı model sayısını arttırmasını, ulusal hakemli mecmualarda daha fazla yayın yapmalarını, eğitim ve tedrisat süreçlerinde talebelerin kayıtlı oldukları program dışındaki öbür programlardan ders almalarının teşvik edilmesini, öğrenci başına düşen basılı kitap sayısının arttırılmasını, bağımsız akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilen program sayısının arttırılmasını, uluslararasılaşmaya daha fazla odaklanılmasını, mekteplilere verilen burs sayısının arttırılmasını, kamu kurum ve kuruluşlarıyla ortak daha fazla toplumsal sorumluluk girişimi geliştirilmesini bekliyoruz.”
2018 YILI OLGULARI TAHLIL EDİLEREK UMUM KIYMETLENDIRME YAPILDI
Raporda, her bir göstergenin ayrıntılı açıklaması, göstergeye ait umumî durum ve münâsib olan göstergeler için en yüksek done pahasına sahip üniversiteler belirtildi. Çalışma kapsamında 2017-2018 eğitim talim yılında canlı faaliyette bulunan 172 üniversitenin olguları tahlil edildi. Rapora nazaran, 2018’de üniversitelerin doktora programlarından 7 bin 250 öğrenci mezun oldu. Üniversite sistemindeki gelişmeler doğrultusunda mezun sayısının gelecek yıllarda artması bekleniyor. Bu doğrultuda, mevcut talim üyesi sayısının yaklaşık 75 bin olduğu dikkate alındığında gelecekte ortaya çıkması mümkün talim üyesi muhtaçlığı zorlanmadan karşılanabilecek.
ÜNİVERSİTELERİN MERKEZİ TESTLERDEKI BAŞARISI
Rapora nazaran, 2018 yılında yapılan Kamu Işçi Seçme Imtihanlarında (KPSS) 162 üniversitenin en az bir programı birinci yüzde 10’luk dilime girdi. 2018’de yapılan Akademik Işçi ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Imtihanlarında (ALES) ise 157 üniversitenin en az bir programı birinci yüzde 10’luk dilime girdi.
168 ÜNİVERSİTE HAKEMLİ MECMUALARDA YAYIN YAPTI
168 üniversitenin ulusal hakemli mecmualarda yayını yayımlandı. Birebir yıl SCI, SSCI-Expanded, SSCI, AHCI ve ESCI endeksli mecmualarda kurum adresli yayını yayımlanan üniversite sayısı ise 169 oldu. 2014-2018 yılları arasında yayımlanmış yayınlar dikkate alındığında 2018 yılında 163 üniversitenin yekun 16 bin 256 kurum adresli yayını en yüksek yüzde 10’luk dilimde atıf aldı.
821 PATENT BAŞVURUSU OLUMLU SONUÇLANDI
Geçen yıl 115 üniversite 1683 patent yararlı model yahut tasarım müracaatında bulundu. Birebir yıl 95 üniversitenin 821 patent başvurusu olumlu sonuçlandı. YÖK’ün raporuna nazaran, geçen yıl 152 üniversite ulusal ve memleketler arası kurum ve kuruluşlarca desteklenen 5 bin 770 Ar-Ge girişimi yürüttü.
ULUSLARARASILAŞMADA KIYMETLI UZAKLIKLAR KATEDİLDİ
YÖK, bilhassa son periyotlarda uluslararasılaşmayı üniversite sisteminin öncelikli gayelerinden birisi haline getirdi. Memleketler arası öğrenci sayısının artması temel hedef olmakla birlikte öğrenci ve talim elemanın milletlerarası hareketliliği de destekleniyor. 2017-2018 eğitim ve tedrisat yılında 151 üniversitede 1219 yabancı uyruklu doktoralı talim elemanı istihdam edildi, 165 üniversitede yekun 126 bin 681 yabancı uyruklu öğrenci tahsil gördü. 2018 yılında 100 üniversite, milletlerarası değişim programları aracılığıyla yurtdışındaki üniversitelerden gelen 1368 tedrisat elemanını misafir etti. Tıpkı yıl 131 üniversite memleketler arası değişim programları aracılığıyla yurtdışındaki üniversitelere 2 bin 512 tedrisat elemanı gönderdi. Geçen yıl 131 üniversite, milletlerarası değişim programları aracılığıyla yurt dışındaki üniversitelerden gelen 5 bin 609 öğrenciyi misafir etti. Tıpkı yıl 165 üniversite, memleketler arası değişim programları aracılığıyla yurtdışındaki üniversitelere 20 bin 917 öğrenci gönderdi. 2018 yılında 135 üniversitede milletlerarası fonlardan yararlanarak 1105 girişim yürütüldü.
ÜNİVERSİTELERDE ÖĞRENCİ BAŞINA YAPILAN HARCAMALAR
YÖK’ün raporuna nazaran, 2018 mali yılında öğrenci başına yapılan cari harcama ölçüsü ortalaması 12 bin 735 lira oldu. Bu ölçüye bina prodüksiyonu ve onarımı, makine ve teçhizat alımı üzere yatırım harcamaları dahil edilmedi. 2018 mali yılında 152 üniversite, bütçelerinin ortalama yüzde 4’ünü Ar-Ge kapsamında harcadıklarını beyan etti. 2018 yılında 105 üniversite, Ar-Ge, verimlilik arttırma, eser geliştirme, inovasyon üzere sahalarda sanayiyle ortak 3 bin 286 girişim yürüttü. 2018 yılında 145 üniversitede 2 bin 793 toplumsal sorumluluk girişimi yürütüldü. Dezavantajlı kümelere yönelik toplumsal armoni ve kapsayıcılığa ait ise 147 üniversitede 2 bin 798 faaliyet düzenlendi. 2018 yılında 161 üniversite mütemadi eğitim merkezleri ve lisan merkezleri aracılığıyla 171 bin 681 sertifika verdi. Geçen yıl kamu kuruluşlarının iş ve hizmet süreçlerini iyileştirmek maksadıyla 144 üniversitede 2 bin 237 ortak girişim yürütüldü.
HER YIL UMUM KIYMETLENDIRME RAPORUNUN YAYINLANMASI PLANLANIYOR
Birincisi yayımlanan ‘Üniversite İzleme ve Kıymetlendirme Umumi Raporu 2019’, üniversitelerin 2018 yılı datalarının tahlili sonucunda üniversite bazlı değil umumi bir kıymetlendirme ve örneklendirmeler yapılarak hazırlandı. YÖK önümüzdeki süreçte de her yıl bir evvelki yıla ilişkin doneleri içeren bu biçim umum raporların yayımlanmasını planlıyor.
Hürriyet
