Ekseriyetle büyük zelzelelerin akabinde afet bölgelerinde ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklar saygına yol açabiliyor. Çeşitli nedenlerle kendini gösteren hastalıklar, felaket bölgelerinde koşulların olumsuz istikamette değişmesine bağlı olarak kendine süratle yayılabileceği bir taban bulabiliyor. Bu nedenle değerli yaşamsal riskler de taşıyabilen bulaşıcı hastalıklara karşı çeşitli tedbirler alınması gerekiyor.
Memorial Bahçelievler Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Funda Timurkaynak, zelzele sonrası afet bölgelerinde yaşanabilecek salgın hastalıklar ve bunlardan korunma metotları hakkında bilgi verdi.
Deprem sonrası enfeksiyonlar sıklıkla ikinci haftadan sonra görülmektedir. Ortaya çıkma riski bulunan enfeksiyonlar, üç başka halde gruplanabilir.
Yaralanmalar enfeksiyon riskini artırıyor
Özellikle doku kayıplarının eşlik ettiği açık kirli yaralanmalar, yara yeri enfeksiyonlarına neden olabilir. Bunların ortasında gazlı kangren üzere önemli olan ve uzuv kaybıyla sonuçlanabilen ağır bir tablo da görülebilir. Bu tip doku bütünlüğünü bozan yaralanmalar, tetanoz bağışıklığı yıllar içinde azalmış bireylerde tetanoz için de risk taşımaktadır. Yaralanan yetişkinlerin son 10 yıl içinde aşısı yok ise aşının vakit kaybetmeden yapılması kıymetlidir.
Covid- 19 riski ve grip göz gerisi edilmemeli
Deprem nedeniyle kurulan çadırkentlerdeki kalabalık ömür ortamı, kış mevsimi nedeniyle aslında hala ağır biçimde görülen COVID19, RSV ve influenza üzere viral etkenlerin üst teneffüs yolu enfeksiyonu salgınına taban hazırlamaktadır. Beden direncinin zayıflaması da hastalıklara yakalanma ve bulaş riskini artırmaktadır. Bu nedenle depremzedelerin mümkünse maske kullanımına, toplumsal aralığa ve el yıkamaya dikkat etmesi, kalabalık çadırların sık sık havalandırılması ehemmiyet taşımaktadır.
Hayvanlardan bulaşan bakteriyel enfeksiyon riski
Depremde yabani ve evcil hayvanların idrarlarının su ya da yiyecekleri kontamine etmesi ‘leptospiroz’ ismi verilen ‘leptospira’ isimli bakterinin neden olduğu enfeksiyona yol açabilir. Hastalık; ateş, titreme, kas ağrısı, baş ağrısı, kusma ve ishal ile başlayıp kısa bir müddetliğine iyileşse de belirtiler tekrar başlayarak karaciğer, böbrek işlev bozuklukları ve menenjit formunda seyreden bir tabloya dönüşebilir. Suların kapalı şişe suyu, kaynatılarak ya da klorlanarak kullanılması bulaşı önlemede değerlidir.
Hasarlanan kanalizasyon sistemleri için tedbir alınmalı
Deprem sonrası kanalizasyon sistemlerinin hasarlanması ve içme suyuna dışkı karışması sonucu tifo, dizanteri, kolera üzere ishalle seyreden hastalıklar görülebilir. Zelzele sırasında hayatını kaybedenlerin vücudundan bulaşabilecek enfeksiyon hastalıkları ise sonludur. Kolera, bu enfeksiyonların başında gelmektedir. Dışkı-ağız yoluyla bulaşan sarılık çeşitleri (Hepatit A ve Hepatit E virüse bağlı) ve paraziter enfeksiyonlar ortaya çıkabilir. Bu cins hastalıkların önlenmesi için tuvaletlerin sağlıklı bir biçimde kullanılabilir olması gerekir.
Sular klorlanarak kullanılmalı
Su tüketiminin kapalı şişelerde, kaynatılmış ya da klorlanmış olarak kullanılması kıymetlidir. Suyu klorlamak için Dünya Sıhhat Örgütü’nün önerisi 1 litre suya 1 çay kaşığı %4’lük kokusuz çamaşır suyu konulup 30 dakika beklendikten sonra suyun kullanılması biçimindedir. Zerzevat ve meyvelerin klorlanmış suyla yıkanması ve ellerin dezenfeksiyonu da besin güvenliği için çok kıymetlidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
