Salgının başladığı günlerde kapatılma kararı alınan işletmeler yalnızca yaz periyodunda muhakkak bir mühlet ve saatler ortasında açılabilirken, salgında ikinci dalganın yaşanmasının akabinde da tekrar kapandı. Birtakım işletmeler bu süreçte konuta servisle ayakta kalmaya çalışsa da, birçok restoranda konuta servis hizmeti verilemediği için büyük ciro kayıpları yaşandı.

İşletmeler kira ödemelerini yapamayacak duruma düştü. Hatta dal temsilcilerine nazaran şayet açılma mühleti daha da uzarsa işletmelerin yüzde 30’u bir daha açılamama tehlikesi ile karşı karşıya kalacak. Kısa çalışma ödeneği ile çalışanlarının maaşlarını ödemeye çalışan işletmeler, tedarikçilerine olan borçlarını da ödeme noktasında büyük zahmet yaşıyor. Bu da tarladan başlayan ve restoranlara kadar uzanan tüm dalları bir epey zorluyor.

Yeme-içme bölümü de yaşanan bu durumun akabinde açılmak için davette bulundu. Biz de yeme-içme dalının temsilcileri ile restoranların nasıl açılması gerektiğini, alınabilecek tedbirleri konuştuk. Dal temsilcileri bilhassa 5 hususa
dikkat çekti.

5 HUSUSTA RESTORANLAR NASIL AÇILSIN

1- Restoranlar bir an evvel ‘en sert tedbirlerle’ açılsın, alınan önlemlere uymayanlar gerekirse kapatılsın.

2- Müşterilere HES koduyla restoranlara giriş yapsın.

3- Aşılamada yeme-içme kesimi çalışanlarına öncelik verilsin, risk en aza indirilsin.

4- Hijyen kuralları en katı biçimde uygulansın burada oduna müsaade verilmesin

5- Masalar ortası toplumsal araya dikkat edilsin, uymayanlar cezalandırılsın

KURALLARA UYMAYANLAR İFŞA EDİLSİN

Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Lideri Ramazan Bingöl:

* Restoranların artık bir an evvel açılması gerekiyor. Uçaklara, AVM’lere HES koduyla girilebiliyorsa restoranlara da girilebilir.

* Alınabilecek en sert önlemlere de razıyız. Bu işi iyi yapanlarla berbat yapanlar ayırt edilsin.

* Kurallara uymayanlara en sert cezalar verilsin. Hatta işletmeyi kapatmaya kadar giden cezalar uygulansın.

* Tarım Bakanlığı’nın taklit ve tağşiş yapanları ifşa ettiği bir liste üzere, yeme-içme bölümünde kurallara uymayanlar ifşa edilsin.

* Biz de dernek olarak kontrollere katılabiliriz. Bu mevzuda elimizden gelen takviyesi vermeye hazırız.

* Tüm bakanlıklar ve hekimlerin olduğu bir Bilim Şurası oluşturulsun, burada alınacak kararlara harfiyen uyulsun.

* TSE ile protokol imzaladık. Kurallara uyanlara ‘Güvenli Restoran Belgesi’ verilecek.

* Bu belgeyi almak isteyenle A’dan Z’ye incelenecek.

* İnançlı Turizm Evrakı yahut İnançlı Restoran Evrakı olan işletmelerle sorun aşılabilir.

‘SEKTÖR OLARAK KATI KURALLARA UYMAYA HAZIRIZ’

Big Chef’s’in kurucusu ve İdare Şurası Lideri Gamze Cizreli:

* HES kodu ve alınacak ek önlemlerle restoranların açılabilecek en erken tarihte açılmasını bekliyoruz.

* Katı kurallar getirilse de işini iyi yapan restoran ve kafeler bunlara uyarak açılabilir.

* Bu kurallara uymayanlara en sert halde ceza verilebilir.

* Böylelikle işini iyi yapanlarla yapmayanlar ayırt edilebilir.

* Yeme-içme kesimine aşılama konusunda da öncelik verilmeli.

* Bir an evvel açılmak dışında vergi muafiyeti ve dayanaklara de gereksinim duyuyoruz.

* Yeme-içme kesimi şu anda neredeyse bakanlık genelgesi ile kapalı olan tek bölüm.

* Bu sebeple yeme-içme Ankara’dan özel bir kıymetlendirme bekliyoruz.

‘İŞİNİ GERÇEK YAPAN İŞLETMELER ÖRNEK GÖSTERİLMELİ’

Sunset İdare Konseyi Lideri Barış Tansever:

* AVM’lere HES koduyla giriş yapılabiliyor. İnançlı Turizm Sertifikalı restoranlara da HES kodu ile rahatlıkla giriş yapılabilir.

* Türkiye turizminin ayakta kalması için otelleri açıkta tutarken, otel lokantaları da açık kalıyor. Lakin tıpkı turistin turizm evraklı bir restoran gitmesine de müsaade verilmesi gerekiyor.

* Biz çalışanlarımıza daima PCR testi yapıluyoruz. 2 haftada bir bu testleri uyguladık. Şayet açılırsak bunlara devam edeceğiz.

* Müşterilerimizin sıhhati kadar çalışanlarımızın sıhhatini da düşünüyoruz.

* İnançlı turizm sertifikası çerçevesinde işletmemiz daima denetleniyor. Bu sorgu 130 unsur üzerinden yapılıyor.

* Bu formda hassasiyet gösteren, işini hakikat yapan işletmelerin açılarak başkalarına de örnek gösterilmesi gerekiyor.

‘HEM AÇILMA HEM TAKVİYE BEKLİYORUZ’

Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği Lideri Kaya Demirer:

* Yeme-içme dalının kapalı olması 2 milyon aileyi yakında ilgilendiriyor.

* Biz son 10 ayda yalnızca 3-4 ay çalışabildik, açık olduğumuz periyotlarda ise saat kısıtlaması vardı.

* Artık restoranların bir an evvel açılması gerekiyor.

* Müşteriler ve çalışanlar restoran-lara HES kodu ile giriş yapsın.

* Zati restoranlar inançlı turizm sertifikasına sahip. Bu da önlemlerin kâfi olduğunu gösteriyor.

* Aşılama programında yeme-içme kesiminde olanlar öne alınsın.

* Açılırken de saat kısıtlaması olmaması büyük ehemmiyet taşıyor.

* Yalnızca açık alanlar değil restoranın tamamı toplumsal uzaklık kaideleri gözetilerek açılmalı.

* Şayet açılma süreci biraz daha uzarsa, yeme-içme bölümünde bulunan işletmelerinde yüzde 30’u bir daha açılamayacak.

* Bu yüzden bir an evvel açılmanın yanı sıra takviyelere de gereksinim duyuyoruz.

* İşletmeler KDV, sigorta üzere ödemelerini yapamıyor. Dalda yaklaşık 7 milyar TL’lik vergi yapılandırması oldu.

* Dalın büyük bir kısmının bankalara borcu bulunuyor. Bunların da ödemesinde sıkıntılar yaşanıyor.

* Devlet işletmelere sahip çıkarsa onlar da çalışanlarına sahip çıkacaktır.

* Bu yüzden kredi ödemelerinde ertelemeye, yapılandırmada ödemelerinde de tekrar tarih belirlenmeli.

* Şayet devlet vergi ve kredi ödemelerinde dayanak olup açılmamıza müsaade ederse gelecek yıldan itibaren ödeyeceğimiz vergilerle devlete daha çok dayanak olabiliriz.

Hürriyet