DÜNYA çapında küçük ordular, ucuz ve silah taşıyabilen dronlarla askeri kapasitelerini destek ediyor. Bu yeni savaş taktiği, muvaffakiyetini Karabağ’da kanıtladı ve Türkiye-Rusya eksenindeki stratejik istikrarın değişmesini sağladı. Türkiye’nin ürettiği düşük maliyetli silahlı insansız hava araçları (SİHA), Rus üretimi zırhlı araçlar ile hava savunma sistemlerini Rusya dayanaklı Suriye, Libya ve Ermenistan’da yok etti. Bu gelişme, geleceğin savaşlarını son teknoloji değerli silahların yanında ucuz lakin tesirli sistemlerin şekillendireceğine işaret ediyor.
DÜŞÜK MALİYETLİ BİR SEÇENEK
Tek başına ya da kümeler halinde operasyon icra edebilme kabiliyetine sahip bu silahlar, yerde her şeyden habersiz askerler ile zırhlı araçları sürpriz biçimde avlayabiliyor. Bundan evvel bu iş için değerli savaş uçakları kullanılıyordu. Amerikan F-16’ları üzere klasik savaş uçakları ile kıyaslandığında SİHA’lar hem üretim hem operasyon maliyeti açısından büyük avantaj sağlıyor. Pilotların hayatının riske atılmıyor olması da bir öteki değerli kazanım. Dronların bu avantajına dikkat çeken ve düşük maliyetinin orduya daha fazla risk alma imkânı verdiğini söyleyen Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir de “bir amaç belirleyebildikleri sürece” bu araçlardan “bir, iki hatta üç tanesinin” kaybedilmesinin sorun olmadığını söylüyor.
KALAŞNİKOFLAR ÜZERE SAVAŞI DÖNÜŞTÜRDÜ
ABD ve İsrail, uzun müddettir terörle uğraş operasyonlarında çok gelişmiş dronlar kullanıyor. Lakin askeri üstünlüklerini korumak için bunları müttefiklerine bile satmaktan kaçınıyorlar. Oluşan boşluğu başta Çin olmak üzere öteki üreticilerin doldurmaya başladığının görülmesi üzerine ihracat önündeki mahzurlar Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzere ülkeler için hafifletilmeye başlansa da silahlı dron teknolojilerinde yaşanan ihtilalde öncü Türkiye’nin Bayraktar TB2’si oldu. ABD’nin MQ-9’ları ile kıyaslayınca TB2, daha hafif silahlar taşıyabiliyor. Ayrıyeten menzili de ABD’ninkinin beşte biri olan 322 km ile hudutlu. Lakin tekrar de yararlı ve sağlam olduğunu kanıtladı. TB2 nitelikleriyle 20’nci yüzyılda savaş alanlarını dönüştüren Sovyet silahı Kalaşnikof olarak bilinen AK-47’leri anımsatıyor. Kalaşnikoflar da ABD menşeli muadillerine kıyasla çok daha ucuz ve muteber olmalarıyla kendine yaygın kullanım alanı bulmuştu.
İNGİLİZ BAKAN ‘OYUN DEĞİŞTİRİCİ’ DEMİŞTİ
Üretici şirket Baykar, 1984 yılında otomotiv kesimleri üretmek üzere kuruldu. Katar ve Ukrayna bu sistemleri satın aldı. Geçen ay NATO üyesi Polonya 24 adet TB2 alımı için imza attı. Öteki ülkeler de bu sistemle ilgili. O denli ki İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace geçen yıl Türk dronlarının Suriye’deki operasyonlarına ait, “Sonuçları oyun değiştirici” demişti.
BAYRAKTAR TB2 NASIL DOĞDU
TB2; ABD ve İsrail’in gelişmiş modelleri Türkiye’ye satmayı reddetmesi, sattıkları sistemlerden şad olunmaması ve terör örgütü PKK ile çabada yerli eserlere sahip olma dileğinin bir eseri olarak görülüyor. Bu duruma dikkat çeken Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Bu ülkeler bizimle verimli formda işbirliği yapmadı, biz de kendi programımızı başlatmak zorunda kaldık. Türkiye artık yanlışsız vakitte gerçek kararı vermiş olmanın meyvesini topluyor” dedi. Bayraktar, 2000’lerin başında bu teknolojiye yöneldi. Şirketin öne çıkan yüzü Selçuk Bayraktar, ABD’nin ünlü üniversitesi Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) eğitim almış bir isim.
SAATLERCE VE SESSİZ BİÇİMDE
Baykar CEO’su Haluk Bayraktar, SİHA ve İHA’ların saatlerce ve sessiz halde havada kalarak radarlardan kaçınabileceği bir aralık aradığını, bir sefer bulduğunda da gerisinin domino taşlarının devrilmesi üzere geldiğini söylüyor. Bu silahların bir düzinesi maksatlara eş vakitli akın için küme halinde de denetim edilebiliyor. Geçen yıl yaşanan Azerbaycan-Ermenistan savaşındaki bu açık üstünlük, dikkatlerin Türkiye’nin tedarikçilerine çevrilmesine neden oldu. Kanada hükümeti, Ermenistan lobisinin baskısı üzerine Bayraktar TB2’de kullanılan kesimlerin satışına yasak getirdi. Baykar şirketi yetkilileri, bu ülkeden alamadıkları kameraya alternatif bir Türk eseri kullanmaya başladıklarını, motoru yerli tahlillerle değiştirmek için de çalışmalara sürat verdiklerini ve yıl sonuna kadar bunun tamamlanmasını beklediklerini açıkladı.
UKRAYNA’DA RUSYA’YA KARŞI KULLANILIYOR
Ukrayna Ocak 2019’da TB2 almak üzere mukavele imzaladı ve şu ana kadar 6’sını teslim aldı. Kiev ayrıyeten, ortak üretim için görüşme yürütüyor. TB2’den daha büyük olan Baykar’ın son yeni SİHA’sının motorunu da bir Ukrayna firması üretiyor. Ülke, bu silah sayesinde 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakı üzere bir tablonun yaşanmasını önlemeyi umuyor. Ukrayna Parlamentosu Savunma Komitesi Lider Yardımcısı Yuriy Mysyagin, bu silahların Rusya’yı caydırdığını” söylüyor.
DÖNÜM NOKTASI SURİYE OLDU
TB2’leri memleketler arası arenada manşetlere taşıyan gelişme ise 2020’nin başlarında Suriye’deki performansı oldu. 2020 Şubat’ın sonlarına gerçek Rusya takviyeli Esad güçleri Türkiye dayanaklı muhaliflerin elindeki İdlib’e ilerliyordu. 34 Türk askerinin şehit edildiği hava saldırısından sonra Türkiye, Bahar Kalkanı operasyonunu başlattı ve çok sayıda gaye SİHA’larla yok edildi. Operasyon manzaraları TB2’lerin bilinirliğini arttırdı.
LİBYA’DA BAŞARILI İMTİHAN
Suriye’de iyice geliştirilen taktikler, Libya’da da geçen yıl Rus üretimi Pantsir hava savunma sistemlerinin yok edilmesinde kullanıldı ve hava üstünlüğü Türkiye’nin bu katkısıyla BM dayanaklı Trablus hükümeti lehine değişti. Sonunda Hafter güçleri geri çekildi. Ankara, Rusya dayanaklı Halife Hafter’in başşehir Trablus’u maksat almasını engellemek için 2019’da bölgeye SİHA göndermişti.
KARABAĞ ZAFERİ
Türk SİHA’ları, yirmi yıldan uzun müddettir Rus takviyeli Ermeni güçlerinin elinde bulunan toprakların Azerbaycan tarafından 6 hafta üzere bir müddette geri kazanılmasına da yardım etti. Fotoğraf ve görüntü delilleri kullanarak imha edilen teçhizatı doğrulayan bir blog olan Oryx Ermenistan’a ilişkin; 106 tank, 146 topçu bataryasının Türk SİHA’ları tarafından imha edildiğini aktardı.
MOSKOVA’NIN DEĞERLENDİRMESİ
Çabucak her cephede Rusya’nın desteklediği güçler karşısında kullanılan SİHA’ların ihracatı Moskova’yı rahatsız ediyor. O denli ki, korona olaylarını münasebet gösteren Rusya, Türkiye’ye uçuş yasağı getirdi. Amerikan Wall Street Journal gazetesi, haberinde ayrıyeten Rusya idaresinin uçuş yasağını bu hafta aldığı kararla üç hafta daha uzattığını aktardı. Kremlin ya da Rusya Savunma Bakanlığı, bu hususta yorum yapmadı. Moskova ile yakın güç işbirliğine sahip olan ve bu ülkeden gelişmiş hava savunma sistemleri alan Türkiye’deki yetkililer, Rusya ile uyuşmazlık yaşamak istemediklerini söylüyor.
Hürriyet
