Tüm dünya COVID-19 pandemisiyle gayret etmeye devam ederken, birinci bakışta hassas bir bahis üzere görünebilecek şeyler hakkında yazdığım için beni affedin. Lakin bu küresel gelişmeler karşısında, bana beklenmedik bir şey olursa, geride bıraktığım bireyler dijital mirasımla uğraşırken daha az gerilimli olacak.

Pek çok yerde dijital ayak izimiz var

Dijital ayak izimizi; finansal hesaplar, aile fotoğrafları, müzik koleksiyonları, toplumsal medya ve e-posta hesaplarını içerebilir, fakat bunlarla sonlu değildir. Örneğin Google; e-posta, fotoğraf ve bulut depolama alanı sağlarken, Spotify favori çalma listelerinizi saklıyor olabilir.

Benim durumumda olduğu üzere, değerli dokümanları ve aile fotoğraflarını bulutta saklıyorsanız: hayatınızı kaybettiğinizde, bu evraklara diğerlerinin erişmesi ve muhtemelen bunları yönetmesi gerekebilir. En değerli konulardan biri, toplumsal medya profillerinizin anılaştırılmasını yahut silinmesini isteyip istemediğinizdir yahut bu kararı siz öldükten sonra diğerlerine bırakmanızdır.

Dijital varlıkların sorumluluğunu birine yönlendirin

Vasiyette, mülk, finans ve varlıklara bakacak ve bunları isteklerinize nazaran dağıtacak muteber birini atamak yaygın bir uygulamadır. Bugünün dünyası, dijital varlıkların sorumluluğunu almak ve işlemek yani hesapları-profilleri silmek, dönüştürmek, indirmek ve yönetmek için bir dijital yürütücüye de gereksiniminiz olabileceği manasına gelir. Değerli finansal varlıkları listelediğiniz üzere, dijital varlıkları ve bunların her biri için özel talimatlarınızın ne olduğunu listelemek isteyebilirsiniz, böylelikle geride bıraktığınız beşerler ortasında karışıklık yahut uyuşmazlık olmaz. Şimdilik, tüm devletler yahut ülkeler dijital yürütücülerin yasal statüsünü tanımıyor, lakin merhumun kesin isteklerini gösterdiği için kanunların müsaade verdiği yerlerde yakınları tarafından hürmet duyulacağı umuluyor.

Toplumsal medya platformları nasıl yaklaşıyor, ne talep ediyor?

Birisinin vefat ettiğini bildirirken birçok servis sağlayıcı; vekaletname, doğum evrakı, vasiyetname yahut miras mektubu üzere ortak evraklar istemektedir. Mevt dokümanı üzere vefatı doğrulayan resmi evrakların de sunulması gerekecektir. Tanınan hizmetlerden kimilerinin mevzuya yaklaşımını ise altta sıralamaya çalıştım:

• Facebook, bir mirasçı atamanıza müsaade verir ve atanan şahsa hesabı anma ve son bir ileti gönderme yetkisi verir. Mirasçı ayrıyeten istenmeyen anma iletilerini silebilir, etiketleri kaldırabilir, arkadaşlık isteklerine karşılık verebilir, hesap silme talebinde bulunabilir. Facebook’ta mirasçı işaretlemek için “Facebook’ta hesabıma nasıl hesap vârisi eklerim yahut hesap vârisimi nasıl değiştirir ya da kaldırırım?“ kısmını inceleyebilir, yönergeleri takip edebilirsiniz. Öteki bir seçenek, hesabın silinmesini istemektir. Lakin unutmayın, silme süreci bir kere yapıldığında geri alınamaz.
• Garip lakin Facebook’un sahip olduğu Instagram, bir mirasçı atamanıza müsaade vermiyor. Hesap, doldurulması gereken farklı online formlarla anılaştırılabilir ve silinebilir. Bu formlar vefat evrakı üzere mevt ispatı sağlayan dokümanları içermelidir. Hesabın silinmesi isteniyorsa, bu süreç yakınlığını ve yetkilerini kanıtlayabilecek en yakın aile üyesi tarafından yapılmalıdır.
• Google farklı bir yaklaşım benimsiyor ve bir “Etkin Olmayan Hesap Yöneticisi“ kullanıyor. Kullanıcılar hesaplarına belirlenen müddet boyunca giriş yapmazsa evvelce kayıtlı bir telefon numarası ve e-posta adresine 1 ay öncesinden bildirim gönderiliyor. Aktif olmadan bekleme mühleti 3, 6, 12 yahut 18 ay olarak ayarlanabiliyor. Bir sonraki adım, hareketsizlik müddetine ulaşıldıktan sonra cevap veremediyseniz kime bildirim gönderileceğini seçmek ve hangi data ve hizmetlere erişebileceklerine karar vermektir; liste uzun. Belirlenen kişi e-posta ile bilgilendirilecek ve kimliği evvelden tanımlanmış bir telefon numarası aracılığıyla çok faktörlü kimlik doğrulaması kullanılarak doğrulanacaktır. Daha sonra bu kişi, seçilen bilgilerin bir kopyasını indirebilecek. Son adım, YouTube görüntüleri üzere halka açık içerikleri bulunan hesapların silinip silinmeyeceğine karar vermektir. Faal Olmayan Hesap Yöneticisi birçok seçenek sunuyor. Bunlar, bu araştırmamda şahit olduğum en kapsamlı olan seçenektir.
• LinkedIn bir hesabı silmek için, onu raporlayarak Instagram’ınkine benzeri belgelenmiş ispatlar sunmanızı ister.
• Twitter, hesabı devre dışı bırakmak için bir forma yönlendiriyor.
• Snapchat, yalnızca bir form aracılığıyla hesap silme imkanı sunuyor.

Hürriyet