Dolardaki değişikliklerin etkilediği birtakım dalların temsilcilerine ulaşarak durumu sorduk. Dolardaki düşüşün yahut yükselişin, fiyatları etkilediğini lakin tek sebebin dolar olmadığını söz eden kesim temsilcileri, “Dünyada hammadde fiyatlarında yükselişler devam ediyor. Bu durum sona ermeden fiyatları indirmek güç
görünüyor” diyor.
‘HİNDİSTAN VE ÇİN’İN ARTAN TALEBİ ETKİLİYOR’
Hayvancılığın en değerli girdi maliyetlerinden olan yemde de dolardaki durum tesirli oluyor. Biz de kesimdeki durumu sormak için Yem Sanayicileri Birliği Lideri İdeal Karakuş ile temasa geçtik. Dolardaki değişikliklerin fiyatların artmasında ya da düşmesinde tek parametre olmadığını tabir eden Yem Sanayicileri Birliği Lideri Dava Karakuş, “Yem hammaddelerinin TL bazındaki fiyatı dünya ortalama yüzde 60 arttı. Buğday tonu 200 dolardan 300 dolara, mısırın 180 dolardan 265 dolara, arpanın 175 dolardan 260 dolara çıktı. Yemlik yağların fiyatı 700 dolardan 1200 dolara kadar çıktı. Hem dolar bazında hem de fiyatlar artış yaşandı. Türkiye’nin iç piyasa fiyatları var bir de. Arpa fiyatı 1275 TL’den 1750 TL’ye yükseldi. Mısırın ton fiyatı 1350 TL açıklanmıştı, artık 1950 TL düzeylerinde. Buğday 1400 TL’ydi artık 1900 TL. Ayçiçek, pamuk küspelerinden fiyat artışı 2 kat oldu. Bunların tamamında ortalama yüzde 60 fiyat artarken, biz yem fiyatlarını yüzde 46 arttırdık. Yapılması gereken artırım yüzde 60’tı. Dolardaki bu gerilemenin akabinde fiyatların ortalama yüzde 6-7 gerilemesi beklenirdi. Lakin dışarıda bu türlü bir durum olunca fiyatları indirmek mümkün olmuyor. Bu türlü bir periyotta fiyatlarda düşüş beklemek hayal olur. Yangının büyüğü hammadde fiyatlarında. Hammadde fiyatlarında denetimsiz bir artış var. Çin ve Hindistan mal almaya devam ediyor. Çin’in bilhassa hububat ve yağlı tohum talebi devam ediyor. Çin yalnızca geçen haftaki mısır talebiyle fiyatlar yüzde 5 yükseldi” dedi.
‘YILIN İKİNCİ YARISINDA FİYATLARDA GERİLEME BEKLİYORUZ’
Sütten ayçiçek yağına kadar vatandaşın sofrasına gelen neredeyse her eser ambalajlı. Ambalaj hammaddesi genelde yurtdışından ithal ediliyor. Doların direk olarak etkilediği ambalaj kesiminde yaşananları Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Lideri Zeki Sarıbekir’e sorduk. Sarıbekir, şunları söyledi: “Dolarda bir gerileme olduğunda fiyatların da düşmesi bekleniyor. Lakin değerliyken alınan ve stoklanan eserler bitmeden yani ucuza alınan hammadde devreye girmeden fiyatlarda bir düşüş olması beklenemez. Bu en erken 1 ayda yansır. Artık ise bu durumda kelam konusu değil. Zira hammadde fiyatları dışarıda yüzde 30-40 yükseldi. Dolardaki düşüşün daha fazla olması gerekir ki fiyatlara da bir yansıması olsun. Dünya piyasalarından hammadde fiyatlarından çok önemli dalgalanmalar yaşanıyor. Yılın ikinci yarısından itibaren hammadde fiyatlarından bir gerileme olmasını bekliyoruz. Dolardaki düşüş devam eder ve hammadde fiyatları da düşerse bu hem tüketicinin lehine olacaktır hem de enflasyona olumlu katkı sağlayacaktır.”
‘İHRACAT YERİNE İÇ PİYASAYA ESER VERİLMELİ’
Tüketiciyi yakından ilgilendiren bir başka dal ise mesken ve mutfak eşyaları. Tencereden tavaya, porselen eserlerden kurutmalıklara kadar birçok eserde geçtiğimiz devirlerde fiyat artışları yaşanmış, en değerli sebeplerden biri olarak hammadde fiyatlarında yaşanan yükseliş gösterilmişti. Burada yaşanan son durumu öğrenmek için Konut ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği İdare Konseyi Lideri Burak Önder’e ulaştık. Başkan, şunları söyledi: “Hammadde fiyatlarında geçen yıldan bu vakte yüzde 120’ye varan artışlar oldu. Alüminyumdan saca kadar tüm hammaddelerde artış var. Plastik hammaddesi neredeyse her gün yükseliyor. Şu anda döviz kuru gerilese bile tesiri olmuyor. Zira hammadde fiyatları artıyor. Bir formda piyasa da manipule ediliyor. Geçen hafta 1680 dolar olan bir hammadede fiyat 2 bin dolara kadar çıktı. En son ocak ayında artırım yapılmıştı. Plastik hammaddesine yaşanan yükseliş nedeniyle bir kere daha artırım gündeme geldi. Piyasadaki tüccarlar mayıs, hazirana kadar bu durumun devam edeceğini düşünüyor. 30 yıldır bu bölümdeyiz bu türlü bir devir hiç yaşamamıştık. Şayet bu durum bu türlü devam ederse enflasyona da tesiri olacaktır. Bu yüzden süreksiz müddette hammadde üzerindeki ek vergilerin askıya alınması ve yerli eser üretenlerin ihracat yerine eserlerini iç piyasaya vermesi büyük ehemmiyet taşıyor. Özkaynak sorunu yaşan firmalar için de uygun kredi beklentimiz var.”
Hürriyet
