SAVAŞ yorgunu Suriye, dünyanın en yeni uyuşturucu devleti olma yolunda ilerliyor. New York Times’ın 10 ülkeden yetkililere ve dokümanlara dayanan araştırmasına nazaran, başta Suudi Arabistan olmak üzere bilhassa Arap ülkelerinde tanınan olan yasadışı bir amfetamin olan ‘captagon’, Beşar Esad’ın kardeşinin kontrolünde üretiliyor ve dağıtılıyor. Esad ilişkili milyar dolarlık yasadışı uyuşturucu endüstrisi bugün ülkenin en değerli nakit kaynağı haline gelmiş durumda.
HANGARLARDA ÜRETİM
Uyuşturucu ticaretini Esad’ın küçük kardeşi Becerikli Esad’ın komutasındaki Dördüncü Zırhlı Tümen yönetiyor. Ayrıyeten hükümete yakın iş insanları, Lübnan Hizbullahı ve soy isimleri sayesinde korunan Esad’ın diğer uzak akrabaları da işin içinde. Mahallî kaynaklara nazaran uyuşturucu, başşehir Şam dışında Lübnan sonuna yakın bölgelerde ve liman kenti Lazkiye civarında küçük hangarlar ya da terk edilmiş konutlarda üretiliyor. Süt, çay ya da sabun paketleri içinde yahut üzüm, nar üzere meyvelerin ortasında ya karadan Lübnan ve Ürdün’e ya da Lazkiye üzerinden deniz yoluyla sevk ediliyor.
SUUDİ ARABİSTAN ANA PAZAR
Geçen bir yılda, dünya çapında yapılan baskınlarda dört sene öncesine kıyasla 18 kat artışla 250 milyondan fazla captagon hapı ele geçirildi. Yalnızca İtalya’da geçen yıl 84 milyon ve bu yılın mart ayında Malezya’da 94 milyon hap bulundu. En büyük pazar ise Suudi Arabistan. Mayıs ayında Lübnan’dan ithal narlar içinde 5 milyon uyuşturucu hap yakalanınca bu ülkeden tarım eserleri alımı yasaklanmıştı.
EN KIYMETLİ DÖVİZ KAYNAĞI
Geçen yıl dünya çapında yakalanan captagon haplarının piyasa pahası 2.9 milyar dolar oldu. Bu fiyat, Suriye’nin 860 milyon dolarlık yasal ihracatının üç katından fazlasına karşılık geliyor. Suriye iktisadını izleyen “The Syria Report” editörü Jihad Yazigi’ye nazaran de captagon, ülkenin en kıymetli döviz kaynağı. ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi Joel Rayburn, “Suriye hükümetinden işbirliği istemek saçma zira aslında uyuşturucuyu kendisi ihraç ediyor. Bu, işlerini yaparken çeteleri görmezden gelmek üzere değil. Kendileri uyuşturucu çetesi” görüşünü lisana getirdi. Yetkilileri asıl endişelendiren ise captagon ticareti yapan Suriyeli çetelerin artık daha tehlikeli uyuşturuculara yönelmeye başlamış olması. Kelam konusu uyuşturucu hapın ucuz versiyonu Suriye’de 1 dolardan aza, daha kalitelisi ise Suudi Arabistan’da 14 dolara satılıyor.
NARKOLEPSİ TEDAVİSİ İÇİN ÜRETİLMİŞTİ
Captagon birinci olarak bir Alman ilaç firmasınca dikkat bozukluğu ve halk ortasında uyku hastalığı olarak bilinen narkolepsi tedavisinde kullanılmak üzere üretildi. İlaç 1980’lerde Suudi Arabistan ve öbür Körfez ülkelerinde güç vermesi ve tasayı azaltması için bilhassa imtihanlara hazırlanmak için uyanık kalmak isteyen gençler, uzun saatler araç kullananlar ya da eğlenenler tarafından kullanılmaya başlandı. Bağımlılık yaptığı keşfedilince tıpkı yıllarda yasaklandı.
ŞAM’DAN ŞİRKETLERE NAKİT BASKISI
WashIngton Post gazetesinin haberine nazaran de Beşar Esad, ordunun masrafları ile başşehrin öteki muhtaçlıklarını karşılamak için nakit avı başlattı. Buna nazaran savaşa karşın ayakta kalabilmiş şirketler son iki yıldır rejimin baskısı altında. Rejim bu şirketleri devletin denetimine geçirerek nakit akışı yaratabilmek için vergi ya da gümrük ihlali üzere cezalarla tehdit ediyor. Son olarak ağustos ayında, mahallî yöneticilerin tutuklanmasına kadar varan baskılara dayanamayan Güney Afrika merkezli telekomünikasyon şirketi MTN ülke pazarından çekildiğini açıkladı. Ülkede şirketin baz istasyonları hâlâ işliyor ve 6 milyon abonesi faturalarını ödemeye devam ediyor. Lakin bu paranın kime gittiği ise bilinmiyor. Esad ailesinin üyeleri bile baskıdan istisna değil. Geçen yıl Esad’ın kuzeni Rami Makhlouf’un 10 milyar dolar bedelinde olduğu sanılan şirketleri ve mal varlığı devlet denetimine geçmişti.
Hürriyet
