Batı Avrupa’da koronavirüs olay sayıları süratle artarken, çok sayıda ülke yeni Covid-19 kısıtlamaları getirdi.

Bu durum İngiltere’de de misal kararlar alınabileceğine dair telaşlara yol açtı.

Ancak İngiltere’nin Kıta Avrupası’ndakiler üzere tedbirlere gereksinimi olmayacağını düşünmek için de nedenler var.

Aslında İngiltere, öteki ülkelere kıyasla bu kış, Covid-19 açısından en güçlü durumdaki ülke olabilir.

Bunun nedenini anlamak için, Batı Avrupa ülkelerinde hadiselerin artışa geçtiği devirleri incelemek lazım.

İngiltere’nin bilakis pek çok Avrupa ülkesi Covid-19 tedbirlerini bu yıl uzun mühlet yürürlükte tuttu.

İngiltere’de nerdeyse tüm tedbirler Ağustos ortası kaldırılırken Avrupa’nın birtakım bölgelerinde bunun için sonbahara kadar beklendi.

Bu ülkelerden kimileri sonbaharda muhakkak tedbirleri gevşetirken, muhakkak tedbirlere devam etme kararı aldı.

Bu biraz da Covid-19 salgınındaki dalgaların zamanlamasıyla alakalıydı.

İngiltere alfa ve delta varyantlarıyla daha erken bir noktada enfekte oldu, bu yüzden daha erken bir noktada da tedbirleri kaldırabilecek noktaya geldi.

Bu tıpkı vakitte hükümetin bilim danışmanlarının, Prof. Chris Whitty ve Sir Patrick Vallance’ın da desteklediği şuurlu bir kararla oldu.

Bunun gerisindeki mantık şuydu: Tedbirlerin kaldırılmasıyla birlikte oluşması beklenen ve ismine “çıkış dalgası” denen koronavirüs dalgasını yazın yaşamak daha iyi olur.

Böylelikle bu dalga kışın hastaneler üzerindeki baskının esasen yüksek olduğu bir devir yerine havaların daha iyi olduğu ve insanların dışarda daha fazla vakit geçirdiği bir devirde yaşandı.

BAĞIŞIKLIK DÜZEYİ YÜKSEK

Aslında İngiltere, Avrupa’nın geri kalanının şu anda yaşadığı dalgayı daha evvel yaşadı ve bununla başa çıkmayı başardı.

Bunun ana nedeni de bağışıklık düzeyinin yüksek olması.

İngiltere’de bilhassa ileri yaştakiler ve diğer hastalıkları olanların erken ve başarılı aşılanması ile geçmiş enfeksiyonlar nedeniyle oluşan doğal bağışıklık, virüsün etkileyebileceği insan sayısını çok azalttı.

Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu’ndan araştırmacılar, bunun nasıl bir fark yaratacağını gösterebilmek için bir anda herkesin virüs kaptığı bir senaryo üzerinden çeşitli ülkeleri kıyaslıyor.

İngiltere ve 18 Avrupa ülkesini kıyaslayan bu modele nazaran İngiltere, bu varsayımsal senaryonun gerçekleşmesi durumunda en az kişinin hastaneye kaldırılacağı ülke olurdu.

Bunun nedeni de aşı sayesinde ve enfeksiyon nedeniyle bugüne kadar oluşmuş bağışıklık oranı…

Bu senaryoda İngiltere’de her 100 bin şahıstan 62’si hastaneye kaldırılırken, enfeksiyon kaynaklı doğal bağışıklığın düşük olduğu Almanya’da bu sayı 300’e, aşılama oranını bir türlü yükseltemeyen Romanya’da ise 800’e kadar yükseliyor.

Araştırma grubunun başındaki Dr. Llyod Chapman, bu tahlilin Ekim ayında yapıldığını, Kasım’da durumun İngiltere lehine daha da iyi olduğunu söylüyor.

Bu, İngiltere’nin üçüncü doz hatırlatma aşılarını öbür ülkelerden daha süratli yapmasından kaynaklanıyor.

Bunun da zamanlamayla irtibatı var.

İngiltere birinci aşıları öbür ülkelerden daha erken yaptığı için insanların üçüncü doz aşı hakkı daha süratli geliyor.

Dr. Chapman, “En riskli kümelere aşıları tahminen de en iyi vakitte yapıyoruz: Bu kış en iyi müdafaaya onlar sahip olacak” diyor.

Ama Dr. Chapman, bunun bir bedelinin de olduğunu hatırlatıyor: İngiltere’de son aylardaki olay ve mevt sayıları Batı Avrupalı komşularının çok üzerindeydi.

Chapman, bu tablonun kışın yeni bir tepenin önüne geçmeyi garantilemediğini de vurguluyor ve “En iyi pozisyondaki ülke biz olabiliriz lakin tekrar de hadiselerin ikiye katlanması mümkün. Bu da sorun yaratabilecek bir artış” diyor.

TOPLUMUN ROLÜ

Pekala bu ne kadar muhtemel?

Tahminen de İngiltere’de en dikkat çeken trend, olay sayılarının görece tıpkı düzeyde seyretmesi.

Temmuz ayındaki doruktan bu yana hadise sayılarında küçük artışlar ve düşüşler görüldü.

Avrupa’nın diğer hiçbir yerinde tedbirlerin bu kadar azaltılmasına karşın hadiselerin bu kadar stabil seyrettiği öteki bir ülke yok.

Başka ülkelerde hadise sayılarındaki büyük artışlar, yeni tedbirlerin gelmesine yol açtı.

Bu döngü şu an Batı Avrupa’da tekrarlanıyor.

Doğu Avrupa’da ise sonbaharın başlarında misal bir durum yaşanmıştı.

Eylül ve Ekim’de olay sayılarında sert bir artış yaşanan Romanya, geceleri sokağa çıkma yasağı ve okulların süreksiz olarak kapanması üzere tedbirler almıştı.

Avrupa’da kış gelirken en çok sorun yaşayan ülkelerin, Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu’nun listesinde, virüs karşısında korunmasız insanların en fazla olduğu ülkeler olması tesadüf değil.

Avrupa’da bu görünümün nasıl devam edeceğini bekleyip görmemiz gerekecek.

Öte yandan yalnızca bağışıklık düzeyinin yüksek olması da İngiltere’deki hadiselerin neden bu kadar stabil gittiğini açıklamıyor.

İngiliz hükümetinin bulaşıcı hastalıklar modelleme kümesinin başındaki Prof. Graham Medley, bunun karmaşık bir süreç olduğunu söylüyor, “Halkın da kıymetli bir rol oynadığını düşünüyorum” diyor.

Pek çok ülkeye nazaran İngiltere’de çok daha kolay edinilebilen fiyatsız ve süratli antijen testlerinin de bunda katkısı olabileceğini belirtiyor ve ekliyor:

“Hükümet risk idaresi misyonunu halka devretti ve bunu başka ülkelerden daha iyi bir formda başarıyoruz.

Temel soru, bunun kış boyunca devam edip etmeyeceği.

İskoçya ve Kuzey İrlanda şimdiden kısıtlamaları sıkılaştırmayı düşünüyor.

Prof. Medley, İngiltere’deki durumun “hassas bir dengede” olduğunu ancak geçen her haftayla birlikte talihin arttığını söylüyor.

Hürriyet