Tulsi Vagjiani, 10 yaşındaydı ve haftalardır hastanede tedavi görüyordu. Hekimleri nihayet gereğince güzelleştiğine karar vermiş olacak ki, yüzündeki sargıların çıkarılabileceğinin muştusunu verdiler ona.

Küçük kız nihayet bandajları açıldığında hemşirelerden bir ayna istedi. Yüzünün son halini görmek istiyordu. Derin yanıkları olduğunu aslında biliyordu ancak hemşirelerin haline bakılırsa yüzünü görmesini pek istemiyor üzereydiler. Vagjiani, “Tüm tabipler ve hemşireler, ‘Galiba manzarasının nasıl olduğunun farkında değil’ der üzere birbirine bakıyordu” diye anlatıyor o dakikaları.

Bu gönülsüzlük nedeniyle başı biraz karışmıştı fakat kendisine sorsalar değişmiş üzere gelmiyordu: “Her zamanki Tulsi’ydim – gösterişçi, gürültücü, öz inançlı…”

“Ne kadar berbat olabilir ki?” diye düşünüyordu. Lakin aynayı eline alıp yüzüne baktığında şaşkınlığa uğramadan edemedi: “Birileri o yüzü aynaya çizmiş diye düşündüm zira o ben değildim. Fakat sonra aynadaki bireye bakarken, gözlerinin ve ağzının kıpırdadığını fark ettim ve gerçeği anladım: Bu benim…”

Bu olay artık 42 yaşında olan Vagjiani’nin mukadderatını de belirledi. Yaşadığı bu inanılmaz trajedi, bayanın bir motivasyon koçu ve konuşmacısı olmasının yolunu açtı. Bugün Vagjiani’nin en memnun olduğu anlar okullarda öğrencilere konuşma yaptığı vakitler.

BAGAJLARI KAYBOLDU, PLANLARI ALTÜST OLDU

Hastaneye dönersek, Tulsi’yi tedavisi boyunca her gün ziyaret eden akrabaları daima birebir şeyi söylüyordu: Ailece bir uçak kazası geçirmişlerdi. Annesi, babası ve tek kardeşi olan Kamlesh kazadan sağ kurtulamamıştı. Tulsi hayattaydı lakin bedeninin neredeyse yarısı ve yüzü yanmıştı.

O sene Tulsi ilkokulu bitiriyordu. Vagjiani’ler Tulsi ortaokula başlamadan evvel ailece Hindistan’a, anne ve babasının memleketine üç aylık bir seyahat yapmaya karar vermişti.

Vagjiani, “Londra’da yaşıyorduk ve durumumuz pek güzeldi. O nedenle babam sahip olduklarımıza şükretmemizi istiyordu. Üstelik kendi dedesini de 23 yıldır görmemişti ve bu seyahat bir fırsat olacaktı. Hindistan’ı kuzeyden güneye dolaşacaktık, her şeyi görecek hayat deneyimi kazanacaktık” kelamlarıyla açıklıyor seyahatin art planını.

1990 yılının 14 Şubat günü Mumbai’den kalkan ve Bangalor’a giden Hindistan Havayolları’na ilişkin 605 sefer sayılı uçağa bindiler. Aslında bu rotayı seyahatlerinin ileriki günleri için planlamışlardı. Fakat İngiltere’den Hindistan’a yaptıkları seyahat esnasında bagajları kayboldu. Birkaç gün sonra kayıp valizlerin Mumbai’ye ulaştığına dair bir telefon alınca evvel buradan eşyalarını alıp, akabinde Hindistan’ın güneyini keşfetmeye karar verdiler.

Seyahat iyi geçmişti, ta ki uçak Bangalor’a inmek için alçalmaya başlayana kadar. Müfettişlere nazaran bir pilotaj kusuru sonucu golf alanına çakılan uçakta bulunan 146 mürettebat ve yolcunun 92’si hayatını kaybetti.

“HÂLÂ KARDEŞİMLE HENGAME EDİYOR GİBİYDİM”

Vagjiani’nin kazadan sonraki günlere ve haftalara dair hatırladıkları daima bölük pörçük. Bangalor’daki hastanede orta sıra şuuru yerine geldiğinde babaannesinin sesini duyduğunu hatırlıyor örneğin ve ekliyor: “Babaannem çok sert bir bayandı, hislerini hiç göstermezdi. Onun bile ağlıyor olması…”

Babaannesi kazadan sonra İngiltere’den Hindistan’a uçmuştu. Tulsi çocuk aklıyla, “Acaba bize sürpriz yapmaya mı geldi?” diye düşündüğünü de hatırlıyor.

Bir de sesleri hatırlıyor. Muhtemelen ambulans vazifelilerinin ya da arama kurtarma takımı çalışanlarının sesleri. “Merak etme, seni iyi edeceğiz” diyen sesler… “Bütün bunların içinde hâlâ pencere kenarındaki koltuk için kardeşimle arbede ediyormuşum üzere hissediyordum” diye anlatıyor Vagjiani.

Bir ambulans uçağıyla İngiltere’ye götürüldüğünü, Essex kentinde yanıklar ve plastik cerrahi alanında uzmanlaşmış St. Andrew’s Hastanesi’ne transfer edildiğini de hayal meyal hatırlıyor. Bu hastanede diğer akrabalarının da ziyaretine geldiğini anlatıyor ve ekliyor: “En azından bu sesler tanıdıktı fakat ben hâlâ onları da uçakta sanıyordum. ‘Vay canına’ diye düşünüyordum, ‘Bu seyahat tam bir aile tatili oldu.'”

GERÇEĞİ İDRAK ETMESİ 3 YILINI ALDI

Vagjiani neredeyse beş ay boyunca hastanede tedavi gördü. Akabinde kendi konutlarıyla tıpkı sokakta yaşayan babaannesi ve dedesinin yanına yerleşti. Ailesinin kaybıyla ilgili hususlar konutta sık sık konuşuluyordu ancak Tulsi gerçeği fakat 13 yaşındayken idrak etti: “Bir anda uyandım ve Hindistan’dan gelmeyeceklerini anladım.”

O vakte kadar her şeyin bir kusur olduğuna kendi kendini ikna etmişti. Anne babasının ve kardeşinin pasaportlarını kaybettiklerini ve bu yüzden meskene dönemediklerini düşünüyordu. “Beni geride bıraktıkları için onlara kızıyordum. Kardeşimi yanlarına alıp beni burada bir başıma bıraktıkları için öfkeleniyordum” diyor Vagjiani.

Son birkaç haftalığına da olsa ilkokula dönmeyi başardı lakin işler hiç kolay değildi. “Zor oldu zira tanıdıkları Tulsi’yle ben birebir kişi değildim” diyen Vagjiani şöyle devam ediyor: “Uyum sağlamam için ellerinden geleni yaptılar, beni her şeye dahil ettiler lakin kendimi farklı hissediyordum. Tekrar de şanslıydım zira o bir avuç arkadaşımla lisede de birebir okulda ve tıpkı sınıftaydım.”

Vagjiani, ortaokulda yaşadığı tecrübeyi de “Çok destekçiydiler” kelamlarıyla özetliyor. 16 yaşına gelene kadar yara izleri için 30’dan fazla ameliyat geçirdiğini belirterek, “Hemen arkadaş edindim ki birçoklarıyla bugün hâlâ arkadaşız. Şahane vakitlerdi, mutlaka zorbalığa uğramadım” diyor.

GERİSİNDEN ‘FREDDY KRUEGER’ DİYE BAĞIRIYORLARDI

Sokağa çıktığına ise durum değişikti. Beşerler gözlerini dikip Vagjiani’ye bakıyor, onunla yan yana gelmemek için yollarını değiştiriyordu. En berbatı de laf atanlardı.

“Normalde etrafım daima beşerlerle çevrili olduğundan yalnız kaldığımda kendimi savunamıyordum” diyen Vagjiani şöyle devam ediyor: “Fiziksel şiddete hiç uğramadım lakin kelamlı azabın sonu gelmiyordu. ‘Çirkin’ olduğumu içselleştirmeye başlıyordum. Sözlüğe bakana kadar ne manaya geldiğini bile bilmiyordum. Öğrenince kendi kendime, ‘İnsanlar benim için bu türlü mi düşünüyor?’ demiştim.”

Erkek çocukları gerisinden 80’lerin ünlü kaygı sinemaları serisi ‘Elm Sokağı’nda Kâbus’a atıfla “Freddy Krueger” diye bağırıyordu.

Vagjiani, Krueger’ın kim olduğunu da bilmiyordu fakat bir gün meskene gelip yaşadıklarını ailesine anlattığında amcası çok sonlanmıştı. Krueger’ın kaygı sinemalarının makûs adam olduğunu öğrendiğinde, Vagjiani kendini de o denli görmeye başladı: “İçimdeki güzelliği göremiyordum. Yumuşak kalpli cömert bir insan olduğumu göremiyordum. Kendimi yalnızca makus, yakışıksız bir insan olarak görüyordum ve ‘Ben bu halde hayatıma nasıl devam edebilirim?’ diye düşünüyordum.”

BOLLYWOOD’DA YÜZÜ YANIK AKTRİS VAR MI?

Vagjiani’nin etnik kökeninin beraberinde getirdiği kültürel baskılar da işini zorlaştırıyordu. Güney Asyalılar için vücut algısı çok değerliydi. Genç kızlar erken yaştan itibaren Bollywood aktrisleriyle kıyaslanıyordu.

Bugünden geriye dönüp baktığında hayatı boyunca öteki biri olmaya çalıştığını söyleyen Vagjiani, “Hepimiz kendimiz olmak için tasarlanıyoruz fakat büyüme çağındayken bunu bilmiyordum” diye konuşuyor.

Üniversiteye başladığı devir epeyce zordu zira herkes öyküsünü bilmiyordu. Birebir vakitte bu flörtleşmelerin de başladığı bir yaştı ve vücut algısı problemlerini daha da fazla hissetmeye başladı. O periyotta de iyi arkadaşlar edindi lakin kendini hiçbir vakit kâfi hissetmiyordu.

‘YÜZÜNÜZ ŞİRKETİMİZE UYGUN DEĞİLDİR’

Hafta sonu çalışmak için yaptığı iş müracaatları da kalbinin kırılmasına yol açıyordu. Vagjiani modayla ilgileniyordu ve Londra’nın lüks mağazalarına özgeçmişini götürüyordu. “CV’mi gözümün önünde yırtıp atıyorlardı. Her reddedildiğimde biraz daha geri çekiliyordum” diyen Vgajiani, turizm ve otelcilik eğitimi alıyordu. Bu nedenle bir otelde ön ofise iş başvurusu yapmıştı. Aldığı yanıt fazla açık kelamlı ve fazla acımasızdı: “Yüzünüz şirketimize uygun değildir.” Bu karşılıktan sonra Vagjiani müracaat yapmayı da bıraktı.

Vagjiani depresyondaydı fakat hem çok utandığından hem de kültürel baskılar nedeniyle bu mevzuda bir adım atamıyordu. “Güney Asya topluluğu içinde yetiştiğinizde kural şuydu: ‘Bu bahisten bahsetmiyoruz.’ Hasebiyle her şey halının altına süpürülüyordu. ‘Tamam aileni kaybettin, yüzün yandı, aş artık bunu’ deniyordu. O nedenle sessiz sedasız acı çekiyordum” diye anlatıyor o günleri.

Yasın belirlenmiş bir bitiş tarihi de olmadığını belirten Vagjiani, “Hayatta bazen o denli anlar oluyor ki bir kişiyi ya da şahısları birdenbire özlemeye başlıyorsunuz. Benim seyahatim, olanları kabullenmem 30 yılımı aldı. Evet, ailem ve kardeşim hayatta değil. Evet, bana sağlayacakları ebeveyn rehberliği ve takviyesine gereksinimim vardı. Fakat daima ‘Ya bu türlü olsaydı?’ diye düşünerek yaşayamam” tabirlerini kullanıyor.

KENDİ KENDİNİN DANIŞMANI OLDU

Kendi zihinsel sıhhatiyle ilgili düşünmeye birinci kere üniversitede aldığı bir ders sayesinde başladı. Sıhhat ve toplumsal bakım kısmı öğrencisiydi ve danışmanlık dersi alıyorlardı. Hisleri konusunda çok dürüst olmaları gerekiyordu fakat Vagjiani bu bahiste daima yan çiziyordu:

“Hissettiklerimi yazamıyordum zira çok utanç verici ve çok gerçekti. Bana gülerler diye düşünüyordum. Aslına bakılırsa dersin benden istediği şey tam da buydu. Bu mevzuda emek harcamam gerektiğini bana göstermesi inanılmazdı. Bir biçimde kendi kendime danışmanlık yapıp depresyonu atlattım.”

Üniversitede sıhhat bilimleri eğitimi almasının da Vagjiani’ye yararı oldu. Birebir periyotta pilates eğitmenliğine başladı ve bedenini görünüşüne karşın sevmeyi öğrendi. Akabinde tam işler yoluna girmeye başlamışken böbrek yetmezliği meselesiyle karşı karşıya kaldı.

Bir yandan nakil bekliyor, bir yandan her gece diyalize giriyordu. Nihayet donör böbreği bulundu ve nakil gerçekleşti. Ameliyat iyi geçmiş üzere görünüyordu ancak birkaç ay sonra ağrıları yine başladı.

Nakledilen böbrekte bir kist teşhis edilmişti. Bu nedenle Vagjiani tekrar bıçak altına yattı. Bu sefer onu daha uzun ve daha karmaşık bir operasyon bekliyordu. O yılı hastanelerde geçirdi. Bedeni yeni böbreği reddediyor, bunun yarattığı çok sayıda sorun yaşıyordu. Vagjiani, o günleri, “Sürekli ‘Bunu nasıl atlatacağım?’ diye düşünüyordum. Bir yandan da kendi kendime şunu hatırlatıyordum: Sen bir uçak kazasından sağ çıktın. Sen çok daha kötülerini yaşadın” söyleriyle anlatıyor.

BÖBREK YETMEZLİĞİ KENDİNE BAKIŞINI DEĞİŞTİRDİ

Böbrek hastalığı yara izleriyle olan alakasının de değişmesine neden oldu. Vagjiani, yara izlerinin aslında kendisine rastgele bir pürüz teşkil etmediğini fark etti: “Böbrek ağrılarım nedeniyle hayatımda birinci kez pes etmeyi düşündüm. O vakit şunu fark ettim: Yara izlerim benim için bir zorluk yaratmıyordu. Güç olan o mantık, o olumsuzluktu. Öz inanç seyahatim bence tam burada başladı.”

Vagjiani, sıhhati güzelleştikten sonra yara izleri ve yanıkları olan şahıslar için kurulmuş olan Katie Piper Vakfı’nın bir buluşmasına katıldı. Aktiflikte başta Piper’ın kendisi olmak üzere yanık izleri olan diğer yetişkinlerle tanışınca, Vagjiani yalnız olmadığını fark etti.

“Katie üzere yaralarıyla ortaya çıkabilen bir bayanın varlığı bana da ortaya çıkma hamaseti verdi” diyen Vagjiani, görünür farklılıkları olan insanları destekleyip bu bireylerin sesini duyuran kampanyalar düzenleyen hayır kuruluşu Changing Faces ile çalışmaya başladı.

Changing Faces’in uzun vakittir yürüttüğü bir kampanya var: I Am Not Your Villain (Ben Senin Makus Karakterin Değilim). Kampanyanın emeli sinema sanayisinde yara izleri, yanıkları ya da diğer görünür farklılıkların, canavar ruhlu ya da makus karakterler için bir sembol olarak kullanılmasına karşı çıkmak.

YIL 2021, JAMES BOND YENİDEN BİREBİR ŞEYİ YAPIYOR

Kampanya görüntüsü kapsamında Vagjiani de ‘Tiffany’de Kahvaltı’ sinemasında Audrey Hepburn’ün canlandırdığı Holly Golightly karakteri olarak kamera karşısına geçti. Kampanya metinlerinde görünür farklılıkları olan her 5 beşerden yalnızca birinin kendini bir dizide ya da sinemada kahraman olarak gördüğüne dikkat çekiliyor.

Fakat bu hususta epey yavaş ilerleme kaydediliyor. Yaralı makus karakterler, James Bond sinemalarının en değerli klişelerinden ve geçtiğimiz günlerde galası yapılan ‘Ölmek İçin Vakit Yok’ sineması bile bu klişeye başvuruyor.

Vagjiani, “Haydi bakalım yine birebir şey… Birkaç sefer bu hususta eleştirildiler. Bu fikirsiz ve tembel senaryo yazarlığından öbür bir şey değil. Farklı görünen bir kişi üzerinden endişe yaratıyorsunuz. Toplum bunu hoş kabul etmiyor, onlar da bu yargıdan besleniyor” diye konuşuyor.

Bu temsillerin görünür farklılıklarla büyüyenler üzerindeki tesirinin azımsanmaması gerektiğini de söz eden Vagjiani, “Ben makûs bir insan olduğumu düşünerek büyüdüm zira Freddy Krueger’la kıyaslanıyordum. Hiçbir çocuk şeytani bir karaktere benzediğini düşünmemeli. Onlar iyi beşerler, istedikleri hayatı yaşamaya hayalleri için çalışmaya ve öz inançlarının yıkılmamasına hakları var” diyor.

“KİMİN SİZİ ÖRNEK ALDIĞINI DÜŞÜNÜN”

Görünür farklılıkların tanınan kültürde daha iyi temsil edilmesiyle, farklılıkların olağanlaşacağını ve sokakta gözünü dikip bakanların sayısının vakitle alacağını umduğunu da belirten Vagjiani, pandemi karantinaları sayesinde daima nasıl bir telaş içinde yaşamakta olduğunu anladığını söylüyor.

Vagjiani, “Karantinada nasıl göründüğümle ilgili endişelenmek zorunda olmadığımı fark ettim. ‘Evdeyim, kendim olabilirim’ diye düşünüyordum. Görünür farklılıkları olan birçok tanıdığımın da birebir şeyleri hissettiğini biliyorum” diyor.

Katie Piper Vakfı’ndaki arkadaşlarıyla tanıştığında onları hoş bulduğunu da vurgulayan Vagjiani, “‘Neden tıpkı şeyi kendin için de yapamayasın ki?’ diye düşünmeye başladım. Aynanın karşısına geçip kendime bakıyor ve ‘Seni hakikaten beğeniyorum’ diyordum. Bence ‘güzel’ sözünü sahiplenmeye başladım. Ben kendim üzere güzelim dışarıdaki üzere değil ve bundan da memnunum” yorumunu yapıyor.

Vagjiani, büyürken eksikliğini hissettiği şeyin yani kendisi üzere görünen bir rol modelinin boşluğunu doldurabileceğini de o sırada fark ettiğini belirterek, “Ne derler bilirsiniz: ‘Kimin sizi örnek aldığını düşünün.’ Benim için bu çok değerliydi” diye konuşuyor.

The Guardian’ın “Tulsi Vagjiani: the woman who lost her family in a plane crash – and found the beauty in her burns” başlıklı haberinden derlenmiştir.

Hürriyet