İmtihan sürecinde ağır dert bozukluğu yaşayan öğrencilerde 9’uncu sınıfta yeme bozuklukları, depresyon, muvaffakiyet derdi üzere sıhhat meseleleri devam edebiliyor. ODTÜ Kuzey Kıbrıs Yerleşkesi Rehberlik ve Ruhsal Danışmanlık Programı Öğretim üyesi Doç. Dr. Aslı Bugay Sökmez’e nazaran LGS sonrası Türkiye’de en iyi okullara yerleşen öğrenciler yeni gerilim kaynakları kapıda.

MUVAFFAKİYET TASAYI ARTTIRIYOR
Daha evvelki akademik hayatlarında en güzeller ortasından sıyrılıp daha iyi bir okula yerleşme muvaffakiyetini gösteren öğrencilerin omuzuna aslında daha ağır bir sorumluluk yüklendiğini söyleyen Bugay, “İyi ve itibarlı okulların birden fazla açılış konuşmasında öğrencilerine ne kadar iyi bir okula yerleştiklerini söylerken “artık okulumuzun öğrencisisiniz, bu okula yakışır ve layık olmalısınız” diyor. Bu motivasyon konuşmaları birtakım öğrencileri hakikaten motive ederken, kimilerini ise kaygılandırıyor. Bu telaş yalnızca ülkemizdeki başarılı öğrencilerde değil, dünyanın kıymetli okullarını kazanan birçok öğrencide görülebiliyor. Kişinin geçmişte elde ettiği pek çok başarısı bulunmasına karşın, kendini yetersiz görmek, maharetsiz olduğunu düşünmek üzere hislerle kontaklı durum bozukluğu olabiliyor, buna imposter sendromu deniyor. İmposter sendromun birinci kriteri başarılı olmaktır. Hayatı boyunca rastgele bir muvaffakiyet elde edememiş olan bireyler yerine her vakit başarılı olan bireylerin yakalanmış olduğu bir sendromdur. İmposter sendromu olan öğrenciler başarılı olduklarına dair somut delilleri olmasına karşın kendilerini daima “yetersiz” görürler. Bilhassa, mükemmeliyetçi, titiz, telaşlı ve her vakit daha yeterlisi için çaba eden ailelerin çocuklarında daha çok ortaya çıkar. Aslında bu türlü davranan ailelerin çocukları da benzeri davranışları sergiler” diyor. Aslı Bugay’a nazaran bu durumla en iyi baş etme yolu, öğrencilere başarılarla dolu hayatların arkasında da yanılgıların olduğunu söylemek ve mezunların öğretmenlerin kendi tecrübelerini kendi zorlandıkları periyotları paylaşmalarını sağlamak.

NE OLDUĞUNU BİLMEK TAHLİLİ DE BERABERİNDE GETİRİYOR

Çocuk ve Genç Psikiyatristi Doç. Dr. Veysi Çeri
“Sınav her şeyin anahtarı üzere gösteriliyor. ‘Her şeyi bırak bu yıl yalnızca ders çalış’ diyen aileler var. Bu da çocukta dert yaratıyor. Tasa otomatikleşiyor akabinde. Hasebiyle dert kalksa da tesiri geçmiyor. Bilhassa ailelerin ve okulların imtihanlar konusunda çok yükleme yapması, çocuğun yegane meşgalesinin imtihan olması korkuyu tetikliyor. Kısa periyodik derdin ziyanı yoktur lakin uzun mühlet devam ettiğinde farklı meselelere yol açıyor. Korku durup dururken geçmiyor, münasebetiyle depresyon üzere farklı piskolojik meseleler da ortaya çıkıyor. Münasebetiyle çocukta bu türlü bir durum varsa ya takviye alınmalı ya da farklı etkinlikler yapılmalı. Ebeveyn ve çocuğun bağlantısının sağlıklı ve düzgün olması lazım. Çocuğun içinde olan biteni ailesine anlatabilmesi gerekiyor. Çocuğun öz farkındalığını artırması, tahlilini de beraberin de getiriyor. Bir imtihanı onların hayatının yegane olgusu haline getirmemek, çocuğu daima o mevzuda uyarmamak değerli. Bunu yapılsa bile olabildiğince derdin imtihan sonrası tesirlerini azaltmak lazım. Bilhassa çocuğun ekip sporuna yönlendirilmesi, zihnin çok istikametli çalışmasını ve fizikî aktivitesini sağlıyor. Fizikî aktiviteler zihnin sakinleşmesini, gerilimin azalmasını sağlar. Ayrıyeten çocuğun kesinlikle tabiatta bulunması gerekiyor.”

İMTİHAN SÜRECİ İZOLE YAŞANDIYSA DERT ARTIYOR

Nil Ateşoğlu – Eğitim Psikoloğu
“Öğrenci uzun periyotlu gerilimin akabinde istediği üzere bir sonuç elde etse de bir kadro rahatsızlıklar yaşayabiliyor. Yemeden kesilme, uyuyamama, kabuslar görme, derslere odaklanamama ve hatta arkadaşlarla ahenk sıkıntısına kadar birçok sorun ortaya çıkıyor. Değerli olan bu sürecin farkında olabilmek.
Bilhassa öğrenci imtihan sürecini çok izole yaşadıysa, ağır dert bozukluğu içindeyse ya da aile içinde huzursuzluk varsa bu durumlar devam ediyor olabilir. Bir mühlet sonra da bu durum imtihana ait bakış açısı açısından derslerde başarılı olabilecek miyim tasasına dönebilir. Zira imtihana hazırlık periyodunda öğrenci imtihanı kazanmanın pahasını belirlediğini düşünüp, süreci ailesinin onayını alma korkusuyla geçirmiş olabilir. Dolaysıyla aileler dertleri güçlendirmekten çok tedbirlere yönelik planlama yapmalı. ‘Kaygılanma alışırsın’ üzere reaksiyonlar vermek hisleri küçümsemek manasına gelir. Ebeveynlerin, öğrencinin yanında olduğunu hissettirmesi değerli. “

ÖĞRENCİLER BU TASALARI YAŞIYOR
-“İyi bir okul kazandım lakin güya burada herkes benden daha iyi, daha başarılı, zeki ya da cool üzere.”
– “Acaba burada da başarılı olmayı sürdürebilecek miyim? Güya bu okul akademik olarak çok zorlayıcı, buraya baht yapıtı ya da kazara girmişim ve bunu bir gün anlayacaklar üzere geliyor, kaygılanıyorum.” – “Bu okulda herkes çok farklı, güya çok havalı ve özgüvenli, geldikleri okullar benden daha iyi. Bazen düşünüyorum ben buraya nasıl yerleştim, burası bana çok fazla üzere. Keşke bana uygun daha ortalama bir okula gitseydim.”
– “Müdür açılış konuşmasında burayı kazanmak güç lakin bitirmek daha da sıkıntı dedi. Dersler başladı güya bitiremeyeceğim üzere hissediyorum.”
– ” Eski okulumda en iyi 3 öğrenciden biri olarak bu okulu kazandım. Sınıfa girdim herkes benim üzere okulunun en başarılısı olarak buraya gelmiş. Eski okulumda fark edilmek, beğenilmek kolaydı. Burada dersler başladı, bırakın okulu sınıfta bile birinci 3’e girmem çok sıkıntı. Sınıf öğretmeni bile şimdi beni fark etmedi, fark edilmemeye alışık değilim çok güç geldi. “

Hürriyet