YÖK’ten yapılan açıklamaya nazaran, yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık, diş hekimliğinde uzmanlık ve sanatta yeterlik tezlerinin ‘tam metin erişime açık olarak’ toplandığı tek merkez olan YÖK Ulusal Tez Merkezi’ne araştırmacıların ilgisi artıyor. Geçen yıl 87 milyon 587 bin 547 sayfa görüntülenme sayısına ulaşan tez merkezinde kullanıcı sayısı, data tabanına kayıtlı tez, sisteme yeni eklenenler ve tezlerin indirilme sayılarında bir evvelki yıla nazaran artış yaşandı.
SİSTEMİ 1 MİLYONDAN FAZLA YENİ KULLANICI DAHA KULLANDI
YÖK Ulusal Tez Merkezinden faydalanan kullanıcı sayısı 2019 yılında 5 milyon 36 bin 614 iken 2020 yılında yüzde 20 artarak 6 milyon 40 bin 16’ya ulaştı. Böylece bir yılda 1 milyondan fazla yeni kullanıcının daha sistemi kullandığı görüldü. 2020 yılında merkezin bilgi tabanına 50 bin yeni tez eklenerek toplam tez sayısı 645 bin 89’a ulaştı, sistemdeki bütün tezlerin toplam indirilme sayısı 17 milyon 126 bin 496 oldu. ‘Yeni YÖK’ün teşebbüsleriyle başlatılan yasal süreç sonucunda açık erişim kararı sonucunda 2019’da eklenen tezlerin erişime açık olma oranı yüzde 97’nin üzerine çıktı.
‘ULUSAL AKADEMİK AÇIK ERİŞİM SİSTEMİ’ KURULMASI HEDEFLENİYOR
YÖK tarafından yürütülen ‘Açık Bilim ve Açık Erişim’ çalışmaları çerçevesinde Türkiye’deki bütün üniversitelerde memleketler arası standartlarda ‘Ulusal Akademik Açık Erişim Sistemi’nin kurulması hedefleniyor. Sistem sayesinde üniversitelerde yürütülen bilimsel faaliyetler sonucunda yazılan lisansüstü tezler, makaleler, kitaplar, kongre bildirileri ve öteki yayınların bibliyografik kontrolü sağlanarak milletlerarası standartlarda açık erişimde araştırma hizmeti sunulacak. Sistemin hayata geçirilmesiyle üniversitelerdeki yayınların milletlerarası sistemlerde daha görünür hale gelmesi ve bilim insanlarının daha da tanınır olması sağlanacak. Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmaların milletlerarası görünürlüğünün artmasıyla üniversitelerin dünyadaki çeşitli derecelendirme kuruluşlarınca yapılan değerlendirilmelere de olumlu tesiri olacak. YÖK’te ‘Açık Bilim ve Açık Erişim’ çalışmalarının planlanması, yürütülmesi ve koordine edilmesiyle bütün üniversitelerde memleketler arası standartlarda Açık Akademik Arşiv Sistemi kurulması ve bu sistemlerin geliştirilip sürekliliğinin sağlanması emeliyle ‘Yükseköğretim Açık Bilim ve Açık Erişim Çalışma Grubu’ oluşturuldu. Bu çalışma kümesi tarafından hazırlanan aksiyon planı kapsamında üniversitelere gönderilen genelgeyle açık bilim ve açık erişim konusunda atılacak somut adımlar konusunda bilgi verilerek örnek ‘Açık Bilim ve Açık Erişim Politikası’ paylaşıldı.
TEZLERİN YER ALDIĞI ‘YÖK AÇIK BİLİM SİSTEMİ’NİN BU YIL AÇILMASI PLANLANIYOR
YÖK Açık Bilim Sistemi’nin Türkiye adresli tüm bilimsel yayınları içermesi hedeflenirken üç etaplı çalışma planı öngörülüyor. Birinci evrede, YÖK Tez Merkezindeki tüm tezlerin memleketler arası manadaki görünürlüğünü artırmak ve memleketler arası öteki sistemlerce erişilebilir olmasını sağlamak gayesiyle bu sisteme transferi üzerine çalışıldı. 2021 yılının birinci yarısında tezlerin yer aldığı ‘YÖK Açık Bilim Sistemi’nin açılması planlanıyor. YÖK Açık Bilim Sistemi üzerindeki çalışmalar, sistemin YÖKSİS ile entegrasyonunun sağlanmasıyla devam edecek. Son olarak üniversite akademik açık arşivlerindeki bilgileri harmanlanarak ulusal akademik yayınların milletlerarası sistemlerde görünürlüğünün artırılması sağlanacak. YÖK tarafından başlatılan Açık Bilim ve Açık Erişim çalışmaları, 11’inci Kalkınma Planı’nda ‘Eğitim, Siyaset ve Tedbirler’ başlığı altında “Üniversitelerin dijital çağa ayak uydurması ve bilgiye ulaşımda açık erişim ve açık bilim uygulamalarının hayata geçirilmesi gayesiyle açık erişim altyapılarıyla ahengi sağlanacaktır” sözüyle yer aldı.
Hürriyet
